De generatie van Johan Derksen en de 'woke- en cancel-'cultuur...

Bennie Jolink, de zanger van Normaal, viel Johan Derksen gisteren bij in een AD-interview. Derksen meldde deze week dat hij een halve eeuw terug een kaars tussen de benen van een dronken vrouw had gestoken. Niemand begrijpt waarom hij dit out of the blue vertelde, maar hij deed het wel en de gasten aan tafel moesten er toch even om lachen.

De samenleving reageerde en dat deed ze stevig. Derksen bekende hier publiekelijk een verkrachting, zo stelde men, en dat in een tijdsgewricht waarin de ene bekende mannelijke Nederlander na de andere door de misbruikmand viel. Normaal-zanger Jolink vond dat allemaal nogal hypocriet. Wat Derksen destijds meemaakte was ‘gewoon dronken lolmakerij, niets anders’, vond Jolink. Mensen die Derksen nu laten vallen snappen niets van de jaren zestig en zeventig, waarin mannen èn vrouwen gezamenlijk vaak de grenzen overschreden. Dat gebeurde destijds dagelijks, we moeten het allemaal niet zo serieus nemen; dat is wat de heren zeggen.

Jolink zegt in dat interview wel dat hij nog nooit iets tegen de zin van vrouwen in heeft gedaan. Hij veroordeelt in dat kader ook de dingen die in the Voice zijn gebeurd en noemt dat een ‘misbruikserie’.

Derksen suggereerde deze week in Vandaag Inside dat hij het slachtoffer is geworden van de ‘woke- en cancel-cultuur’, hoewel hij zichzelf verantwoordelijk achtte voor het verhaal dat Nederland nu wel kent. Maar, zei Derksen, ik bied geen excuses aan en vervolgens wilde hij de discussie brengen op de groei van de wereld van fatsoensrakkers, die bij ieder grapje staan te schermen met termen als ‘racist’ of ‘seksist’. Angela de Jong, AD-journaliste, gaf hem die ruimte niet. Het ging hier nu even over hem, hij moest zichzelf nu even niet niet als een slachtoffer van de woke-cultuur gaan presenteren. (Ik vraag me trouwens ondertussen af wat de vrouw doormaakt, over wie het gaat.)

Jolink vindt de reacties van de samenleving ‘hypocriet’ en ‘preuts’. Eigenlijk vinden hij en Derksen, zo lijkt het, dat mensen die die tijd niet hebben meegemaakt, Johan niet moeten veroordelen met de normen van nu. Wat ze daarbij echter over het hoofd zien, dat is dat het in het voorbeeld van Johan Derksen om een seksuele handeling gaat bij een vrouw wier wilsbeschikking weg is. En dat ze dat over het hoofd zien, daarvoor is een verklaring.

In de jaren zestig en zeventig, weet ik want ik heb de tijd wel meegemaakt, kwam de seksuele revolutie op. Dat was een ontwikkeling, want daarvoor werd er over seksualiteit stiekem en hypocriet gedaan, al weet ik intussen uit verhalen dat er onder de zogenaamde mantel der liefde van alles gebeurde, dat het daglicht niet verdroeg. Het misbruik was er echt toen al, en veel vrouwen hadden het idee dat seksualiteit iets was waaraan ze geen plezier hoefden te beleven. Vrouwen spraken over 'de man behagen'.

In de jaren ’70 begonnen feministen en dolle mina’s de nadelen te benoemen van de seksuele revolutie, die in ieder geval de aanval had geopend op de traditionele patronen, maar daarbij nog niet helemaal had opgeleverd wat nodig was. Die nadelen kwamen erop neer dat die revolutie meer in de behoefte van mannen voorzag dan in de behoefte van vrouwen. Hun kritiek werd door een toen nog klein deel van de samenleving serieus genomen, maar een substantieel deel in met name de wereld van de rock and roll vond het maar onzin, en feministen waren bij mannen en vrouwen niet populair. Manwijven werden ze genoemd.

We moeten hierbij vooral inzien, dat de generatie die de seksuele revolutie initieerde, zelf was opgevoed in een tijd dat de patronen traditioneel waren. Met andere woorden: die generatie bevrijdde zich van normen en waarden, die vaak nog diep in hun eigen systeem zaten, maar eigenlijk dachten ze in man-vrouw-patronen van die tijd: de man als hoofd van het gezin, waarvoor de vrouw moest klaarstaan. En dat is wat je nu terugziet in de reacties.

Derksen en Jolink, maar bijvoorbeeld ook Jan Wolkers, zijn exponenten van die generatie. In hun beleving doen ze niets verkeerd wanneer ze zo’n anekdote vertellen. Ach, je deed wel eens iets doms. Je liet een zeer dronken vrouw half bewusteloos achter met een kaars tussen haar benen. Een grapje. Jeugdzonde. Je bent er niet trots op, maar ach...en die vrouwen waren zelf ook niet brandschoon, he.

Wat die generatie bestreed, was hypocrisie en stiekemheid; een eerste stap in hun bevrijding. Valse ethiek over seksualiteit leidde maar tot frustratie en dat moest worden doorbroken. Ik noem Wolkers, omdat dat in zijn boeken bij uitstek het thema is, en hij het tijdsbeeld bijzonder goed schetst. Niet van een afstand, nee, de schrijver staat er middenin. O

Maar hun generatie bleef hangen in die eerste stap en vond vanuit een traditionele mindset ook dat je vrouwen in de seks af en toe een duwtje moest geven. Soms zeiden ze dat ze geen zin hadden, en door een beetje door te gaan kwam die zin dan vanzelf. Een blad als de Linda nam dit over, maar haalde het weg bij de man. De vrouw moest zichzelf dat duwtje af en toe geven. Geen zin? Maak dan zin. Sommigen zagen dat zelfs als de nieuwe emancipatie.

Ondertussen bleven er voorbeelden langskomen van misbruik. Herman Brood, om een andere exponent te noemen van die generatie, werd veroordeeld voor seks met minderjarigen. Heel veel hoor je er niet meer over. En nu horen we de verhalen over de Voice-medewerkers en dan het verhaal van Derksen. Ook bestuurders vallen van tijd tot tijd door de mand.

Wat het grote probleem is, is dat deze mannen zich niet bewust worden van het duidelijke appèl dat klinkt vanuit de wereld van vrouwen. Een appèl dat iemand die het serieus neemt, niet tot een ‘mietje’ maakt. Waar het om gaat, is dat je niet iets doet dat ingaat tegen de wil van de ander. Dat je met je handen afblijft van iemand. En dat je in je opmerkingen (soms onbedoeld) dingen zegt die intimiderend zijn. Als je zoiets onbewust doet, dan wordt het tijd dat je gaat openstaan voor een ontwikkeling. Bijvoorbeeld door goed naar vrouwen te luisteren. Zelf heb ik op dit gebied veel geleerd van vrouwen. (zie mijn boek 'Mannen en/of vrouwen')

‘Maar mag er dan helemaal niets meer?’ vragen sommige mannen.

Dat is nu precies waar het niet over gaat. Er 'mag' nog van alles. Humor en liefde moeten blijven en maken het leven mooi. Waar het om gaat is dat nee nee is, en een vrouw geen object is. Zeker in werk- en machtsrelaties. Dat is geen dating-markt. Maar zelfs op die dating-markt zal je als moderne man moeten snappen, dat de seksuele revolutie er een dimensie bij heeft gekregen: dat vrouwen eindelijk zijn gaan aangeven wat ze wel en niet willen, en met wie. Vrouwen in hun billen knijpen is gewoon not done. En bij grappen is het altijd oppassen geblazen. In humor vallen soms grenzen weg, die niet weg mogen vallen.

Wie daarin niet kan meegroeien, zal van de buis verdwijnen of met heftige maatregelen te maken krijgen. Niet omdat er een ‘woke- en cancel-cultuur’ vervelend doet (ik ontken het bestaan ervan niet, hoor), maar simpelweg omdat vrouwen zich niet langer in een onderdrukkend keurslijf willen laten persen. En terecht. Wij mannen hebben daarin dingen te leren. Vooral daar waar we onbewust dingen doen die een ander raken. Dat heb je soms niet altijd door. Een open mind helpt dan. Want laten we eerlijk zijn: het is toch veel fijner als we allemaal happy zijn?

Bert Overbeek is een ervaren trainer en coach en schreef het boek 'Mannen en/of vrouwen'. (Illustratie hier is ook van Bert)