Laten we eerlijk zijn: als adviseur voor directies van grote bedrijven hoor ik vaak dezelfde vraag, maar dan altijd een beetje ongemakkelijk gesteld. “Is die ChatGPT wel duurzaam?” Je ziet de aarzeling, want AI is tegenwoordig net zo’n modewoord als “duurzaamheid” in een jaarverslag. Maar ja, we moeten het er toch even over hebben. AI, en vooral grote taalmodellen zoals ChatGPT, heeft inderdaad een ecologische voetafdruk. En niet zo’n kleintje ook.

Het energievretende monster

Even voor de context: als je dacht dat het gebruiken van ChatGPT vergelijkbaar is met het laden van je telefoon, dan heb je het mis. Het trainen van een AI-model zoals dit is een beetje alsof je het energieverbruik van een klein dorp voor een jaar naar één gigantische rekensom stuurt. Een enkele trainingsronde kan honderden megawattuur verbruiken. Dat is niet zomaar een paar lampen aan. Nee, dat is honderden huishoudens een jaar lang voorzien van stroom. Klinkt indrukwekkend, maar niet in de goede zin.

Dat betekent natuurlijk niet dat je elke keer dat je ChatGPT vraagt om je e-mails te schrijven, meteen een half bos omhakt. Het daadwerkelijke gebruik is een stuk minder energievretend dan de training. Toch is de vraag terecht: wat doen we met die voetafdruk?

Is AI de nieuwe Bitcoin?

Vergelijk je ChatGPT met de digitale dinosaurus Bitcoin, dan valt het eigenlijk best mee. Bitcoin-mining, het proces waarmee die felbegeerde cryptomunten worden gegenereerd, verbruikt meer energie dan sommige landen. En ja, dat is ronduit bizar. Maar AI is daar ver vandaan. Sterker nog, naast de AI en Bitcoin zijn er nog veel grotere tech-grootverbruikers van energie: onze favoriete streamingdiensten bijvoorbeeld.

Netflix en YouTube geven ons urenlang vermaak, maar gebruiken ondertussen serverparken die vol staan te brommen als een energievretende kernreactor. Nog eentje die je misschien niet verwacht? Social media. Facebook en Instagram dragen ook hun steentje bij aan de CO₂-uitstoot van de techwereld. Dat hashtag-filteren kost meer dan je denkt.

De nuance: het kan ook anders

Maar laten we AI niet meteen afschrijven als de nieuwe vervuiler van de planeet. Zoals met zoveel technologieën ligt de kracht in hoe we het inzetten. AI is geen onschuldig speeltje, maar het kan wel helpen om slimmer te werken. Wat dacht je van logistiek? AI kan routeplanning verbeteren en transport efficiënter maken. Minder kilometers, minder uitstoot. Ook in de landbouw kan AI een enorme rol spelen in precisielandbouw. Met andere woorden: meer opbrengst met minder grondstoffen.

Bovendien werken bedrijven als OpenAI en Google aan het verduurzamen van hun datacenters. Steeds meer investeren ze in hernieuwbare energie en CO₂-compensatie. Het is natuurlijk een stap in de goede richting, maar we zijn er nog lang niet. Vooral in landen waar datacenters draaien op steenkool of gas, blijft de ecologische voetafdruk aanzienlijk. We hebben hier dus een balans te vinden: gebruik AI waar het duurzaamheidsvoordelen biedt en investeer in groene energie om die zware servers te laten draaien.

Het grotere plaatje: slim of simpelweg vervuilend?

Als je mij vraagt of AI goed of slecht is voor het milieu, dan geef ik geen simpel ja of nee. AI is niet dé grote boosdoener in de techwereld. Het zit ergens in het midden. Maar net zoals we datacenters kunnen verduurzamen, kunnen we AI ook slim inzetten om milieuproblemen op te lossen. Denk aan klimaatmodellen die sneller en nauwkeuriger worden, of slimme systemen voor energiebeheer. Dat biedt potentie.

Dus wat zeg ik tegen die CEO’s die zich zorgen maken om de ecologische voetafdruk van hun digitale speeltjes? Kijk naar het grotere plaatje. Ja, AI kost energie. Maar als je het slim inzet, kan het op de lange termijn meer bijdragen aan duurzaamheid dan dat het verbruikt. AI kan helpen bij het oplossen van de problemen die het in eerste instantie misschien helpt veroorzaken.

Dus, beste MT’s: als je die slimme AI-oplossingen in je bedrijf wilt omarmen, zorg er dan ook voor dat je groene energie inkoopt. En als je nog twijfelt: bedenk je dat zelfs een simpel printje meer schade aanricht dan die chatbot waar je net mee hebt gepraat. Het is tijd om tech en duurzaamheid met elkaar te verbinden, want een slimme toekomst is ook een groene toekomst.

Samenvatting:

• AI verbruikt veel energie: Het trainen van AI-modellen zoals ChatGPT kost enorme hoeveelheden elektriciteit, vergelijkbaar met het energieverbruik van honderden huishoudens.

• Vergelijking met andere technologieën: AI is niet de grootste vervuiler; Bitcoin-mining en streamingdiensten zoals Netflix verbruiken aanzienlijk meer energie.

• Duurzaamheidsvoordelen van AI: AI kan bijdragen aan milieuvriendelijke innovaties in logistiek, landbouw en energiemanagement, mits goed ingezet.

Tips:

• Investeer in groene energie: Zorg dat je AI-systemen draaien op hernieuwbare energiebronnen om de ecologische voetafdruk te minimaliseren.

• Slim gebruik van AI: Zet AI in voor duurzaamheid, bijvoorbeeld door efficiëntie te verbeteren in logistiek, productie of energiebeheer.

• Houd het grote plaatje in zicht: AI verbruikt energie, maar kan door de juiste toepassing meer milieuproblemen oplossen dan het veroorzaakt.