Visuele Communicatie: toen en nu

Het vuur brandde in de ruimte en gaf naast warmte ook licht. De mensen stonden bij elkaar en verwelkomden de nieuwe dag. Wat gaan we doen vandaag? De leider stootte wat kreten uit en de groep keek verbaasd naar hem. Hij pakte een steen en kraste op de wand. Daarna vulde de leider dat aan met een afbeelding van een jager en een kudde dieren door zijn hand te dopen in het sap van vruchten en in bloed dat als pigment diende. De groep knikte instemmend. De afbeelding maakte samen met de geuite kreten meer duidelijk. We liepen de grot uit. Alles was aanwezig: de mensen en de kudde in de buurt. Alleen de wapens waren niet helemaal op orde. Het verhaal van de leider was duidelijk. We gaan op jacht: deze kans op voedsel konden we niet voorbij laten gaan.

Ik schrik wakker uit een droom. Was ik nu getuige van de eerste ‘visual recording’ van een team in een grot? Het onderwerp komt niet uit de lucht vallen. Al enige tijd is het druk in ons huis om vergaderingen, bijeenkomsten, projecten en jaarplannen te voorzien van de getekende essentie van het verhaal.

Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 40.000 jaar geleden de eerste grottekeningen zijn gevonden. De geschreven taal ontwikkelt zich in latere jaren. De mens en communicatie, nog steeds een boeiend fenomeen in de hedendaagse organisaties. In een gesprek met evolutionair psycholoog Mark van Vugt en Eric Alkemade leer ik dat ons brein moeite heeft mee te evolueren in de snel veranderende omgeving. Van Vugt is van mening dat we bedrijven anders kunnen inrichten. Wat kunnen we leren van de grotbewoners?

Al tienduizenden jaren hebben mensen de behoefte om ervaringen en observaties uit de omgeving vast te leggen en te delen. Mensen tekenen situaties en delen zo met anderen hun bevindingen. De getekende  informatie biedt de mogelijkheid om de beelden te bewaren. Een mooi voorbeeld van deze manier van informatieoverdracht vinden we terug in bovenstaande grottekeningen.

Mensen onthouden beter wanneer informatie wordt gedeeld met behulp van beelden in plaats van alleen gesproken en geschreven teksten. Omdat onze hersenen visueel zijn ingesteld, zijn we beter in staat dingen te onthouden wanneer informatie in deze gemengde vorm wordt aangeboden. Hoe zou het komen dat beelden beter binnenkomen? Zelf maak ik kennis met visuele communicatie bij een bespreking van het boek Drive van Dan Pink. De essentie komt in 10 minuten naar je toe voorzien van begeleidende tekeningen. Ik zie het nog zo voor me.

Een recent artikel beschrijft dat visuele presentaties direct een weg vinden naar ons schijnbaar eindeloze langetermijngeheugen. De visuele informatie verankert zich in ons geheugen en maakt de informatie vaak beter begrijpelijk. Een studie over de hulp van tekst en beeld bij medicijngebruik onderschrijft bovenstaande. Bij een tekstuele uitleg bleek dat 70 procent begrijpt hoe het medicijn te gebruiken. Na toevoeging van verklarende pictogrammen stijgt dit begrip naar 95 procent. Als men een gebruiksaanwijzing met tekst en tekening hanteert, levert dit een 323% beter resultaat tegenover een puur tekstuele gebruiksaanwijzing.

Einstein meldt dat visualiseren hard werken blijft. Het beeld van een relaxende uitvinder in een strandstoel waarbij de beelden naar binnen stromen, is een utopie. Een presentatie ondersteund met ‘visual recording’ kan dus veel bieden. Einstein beschrijft visualisatie als een actieve vorm van denken. Misschien is het zaak elke presentatie te voorzien van deze actieve vorm van presenteren.

Hmmm, ik heb zelf nu alleen maar tekst gebruikt. Misschien is bijvoegen van ondersteunend beeld en een infographic duidelijker?

De tekening van de 'visual recording' in de grot is van Linda Eijlers.