Perverse HRM praktijken

In 1955 publiceerde prof. C. Northcote Parkinson een artikel in the Economist. Het artikel beschreef het fenomeen dat werk uitbreidt naarmate er meer tijd beschikbaar is om het af te maken (works expands to fill the time available). Als voorbeeld beschreef hij een oudere dame die een hele dag kan besteden aan het schrijven en versturen van een ansichtkaartje aan haar nichtje. Een uur wordt besteed aan het uitzoeken van het kaartje, nog een uur wordt verspilt met het zoeken naar haar bril, een half uur gaat verloren met het zoeken naar het adres, 5 kwartier wordt besteed aan het componeren van de tekst en nog eens 20 minuten aan het beslissen of het wel of niet slim is om een paraplu mee te nemen op weg naar het postkantoor. Een druk bezet mens zou deze taak in 3 minuten klaren. Dit verschijnsel is een zogenaamde groeiwet die we tegenwoordig kennen als Parkison's Law.

Parkinson's Law
Om deze groeiwet te begrijpen geeft Parkinson een nog een voorbeeld van de groeiwet, nu in een bureaucratie. Er wordt gekeken naar 2 factoren die deze groei beheersen.

Factor 1: Een professional wil ondergeschikten vermenigvuldigen, geen rivalen.
Factor 2: Professionals maken werk voor elkaar.

In onderstaand voorbeeld worden deze factoren geïllustreerd.

De wet op vermenigvuldiging van ondergeschikten
Brigitte voelt zich overwerkt. Of dit nu waar is of niet is onbelangrijk. Om wat te doen aan haar werkdruk heeft drie keuzes:

1) Stoppen met werken.
2) Haar werk voor een deel overdragen aan collega Jan.
3) Eisen dat ze 2 assistenten

Optie 1 zou haar pensioenopbouw in gevaar brengen. Optie 2 betekent dat haar collega Jan een nog grotere rivaal wordt bij promotiekansen. Hun baas Pieter gaat binnenkort met pensioen. Dus kiest ze optie 3.

Als ze 1 assistent zou aannemen, dan zou ze het werk moeten delen met de assistent, die hiermee met haar gelijkgeschakeld wordt. Precies de reden waarom ze niet voor optie 2 koos. En ze moet ook nog even uitleggen waarom ze niet met Jan wil samenwerken. Een onwenselijke situatie. Assistenten komen dus in paren. Door 2 assistenten aan te nemen creëer je competitie op basis van angst (de ene vreest de promotie van de ander). Als Nancy klaagt over teveel werk (en dat is zeker), dan zal Brigitte, met instemming van Nancy, adviseren om voor Nancy en Frits nieuwe assistenten aan te nemen. Ook dit gaat weer paarsgewijs. Met het aannemen van Karel, Henk, Fatima en Yousef is de promotie van Brigitte nagenoeg gegarandeerd.

(NB. Hier ligt weer een andere wet op de loer, namelijk the Peter Principle (1 niveau boven je eigen kunnen worden gepromoveerd).

Bron: Prof. C. Northcote Parkinson, Parkinson’s Law, The Economist november 1955

Nu we weer in een recessie zijn beland, keert deze perverse HRM praktijk zich weer tegen ons. Het keurig opgebouwde machtsimperium wordt verwoest door oplopende kosten en het uitblijven van de klantvraag. Managers rennen terug naar de boekenkast en verdiepen zich in de kunst van saneren, het voeren van exitgesprekken en storten zich op heillfilosofiën als lean om het intern de zaak op orde brengen. Alles draait nu om kostenbesparingen, efficiency en het vergroten van de productiviteit. Op zich allemaal erg interessant, maar helaas weer eenzijdig. Niemand komt op het idee om te investeren in (meer)waarde, innovatie en klantgerichtheid. Zoals managementguru Henry Mintzberg al eens cynisch 1 van zijn boeken de titel gaf: Why MBA's make lousy managers.

Spreadsheet management gaat de organisatie niet uit de recessie trekken. Verkopen en investeren in klantenrelaties en het personeel en het creëren van meerwaarde voor je klanten wel. Verder is deze recessie  natuurlijk een mooi lesje in bescheidenheid voor veel managers. Kennis van het primaire proces blijft onontbeerlijk op de lange termijn (kijk eens hoeveel schade er is aangericht in bancaire sector, omdat managers niets meer wisten van het vak bankieren). Parkinson's Law heeft jarenlang huisgehouden, zonder dat iemand het in de gaten had. Focus op macht, status, bonussen en vooral de korte termijn (Mastenbroek noemt dit organisatierot).

Accountants weten natuurlijk niets van verkopen, maar ze zouden vast wel wat nuttige adviezen kunnen geven over anti-cyclisch begrotingsbeleid, zodat er in tijden van economische tegenwind een budget is om te investeren. Dit voorkomt ook veel ellende en neemt ook veel druk weg bij de HRM afdeling. Maar goed, we zullen er wel weer niets van leren. Dat heeft ervaring wel uitgewezen.