PBL rapport: 'De energieke samenleving'

Wie de gang van ons eten, ons vervoer of de inrichting van onze woning reconstrueert, ziet direct hoe ons leven hier samenhangt met een mondiaal systeem van diensten, materialen en stromen van geld, mensen en informatie. De containerschepen die Rotterdam dag in, dag uit binnenvaren brengen de flatscreens, smartphones en de nieuwste kleding naar de stad en de buurt.

Onlangs verscheen weer een inspirerend rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving over duurzaamheid; hoe kunnen we groen groeien?
Ketenlogistiek
De productie en distributie van ons eten drijven op een uitgekiende wereldomspannende ‘ketenlogistiek’ waarmee verse producten van over de hele wereld worden aangevlogen. We vliegen voor werk en recreatie. Ons dagelijks leven is lokaal in zijn beleving maar mondiaal in de logistiek van zijn productie en in het gebruik van grondstoffen en emissies. Dit systeem legt een zware druk op de draagkracht van de aarde.

Aan het begin van de 21e eeuw staat de maatschappij voor nieuwe grote opgaven. Stond de 20e eeuw in het teken van industriële groei en ongekende welvaartsgroei, in de 21te eeuw zal de samenleving zich opnieuw moeten uitvinden. Dit zal, naar de verwachting van het Planbureau voor de Leefomgeving, gepaard gaan met een zware competitie om schaarser (en duurder) wordende hulpbronnen. Een competitie tussen staten onderling en in de (mondiale) productieketens van bedrijven.

Uitdagingen
De feiten spreken een duidelijke taal: samenlevingen staan voor de uitdaging om in enkele decennia een absolute ontkoppeling te realiseren tussen de groei van de economie en het gebruik van natuurlijke hulpbronnen. Voor deze ontkoppeling bestaat geen snelle oplossing; zij vraagt om veel creativiteit en inzet. De kunst is om een strategie te ontwikkelen die de ontkoppeling verbindt met een verbetering van de kwaliteit van de samenleving.
Het feit dat onze omgang met de planeet niet duurzaam is, zal zich de komende tijd aan ons gaan opdringen. Samenlevingen die deze slag niet maken, lopen meer kans te maken te krijgen met een verminderde voorzieningszekerheid van energie, een ontregelde infrastructuur, sterk fluctuerende voedselprijzen en met een geopolitieke strijd om de direct beschikbare hulpbronnen. Duurzame ontwikkeling is geen luxe maar noodzaak om economisch te overleven.

Zorg voor de 'Planet'
Definiëren we onze strategie opnieuw, dan liggen daar ook nieuwe kansen, volgens de auteur van het rapport Maarten Hajer. Zorg voor de ‘Planet’ is zo direct gerelateerd aan onze strategie op de dimensies van ‘People’ en ‘Profit’. Het mooie is dat we nog veel kunnen doen om de veerkracht te vergroten. Er zijn scenario’s die laten zien hoe we groei kunnen combineren met minder verspilling, beter beheer en meer levenskwaliteit.

De samenleving moet een factor vijf terug in het gebruik van grondstoffen en milieubelasting om economische groei en een prettige leefomgeving te kunnen combineren. 'Meer met minder', dat is de uitdaging. Daar bestaat geen kant en klare oplossing voor. Innovaties zijn hiervoor noodzakelijk. Met heldere doelen kan de overheid deze benodigde innovaties uitlokken. Het uitdragen van een motiverend perspectief dat mensen stimuleert, dynamische regelgeving die innovatie beloont en storende regels weghaalt en het continu willen leren van de maatschappij, zijn enkele centrale elementen voor een nieuwe rol van de overheid.

De energieke samenleving: rol van de overheid

Het Planbureau voor de Leefomgeving geeft in het signalenrapport ‘De energieke samenleving. Op zoek naar sturingsfilosofie voor een schone economie’ handvatten voor onder meer de nieuwe rol van de overheid bij meer duurzaamheid.

'Het verantwoord omgaan met grondstoffen, natuur en milieu, is misschien wel de grootste uitdaging voor de 21e eeuw. De overheid slaagt er met het huidige beleid niet in deze uitdaging het hoofd te bieden', aldus Maarten Hajer, directeur van het Planbureau. 'Er is de afgelopen 40 jaar met het milieubeleid enorm veel bereikt. Maar de samenleving is veranderd. We hebben een nieuwe benadering nodig. Burgers en bedrijven brengen milieubeleid in verband met abstracte problemen ver weg, die door de overheid op een moeizame manier en met ingewikkelde regels worden aangepakt. De aandacht van bedrijven gaat juist uit naar ‘schone’ en ‘slimme’ producten waar geld mee te verdienen valt. En burgers lopen warm voor een veilige en schone woon- en leefomgeving.'

Een alleszins leesbaar rapport voor iedereen in logistiek en supply chain management.