Gemeenteraadsverkiezingen: stedelijke distributie als kind van de rekening?

Elke dag, 24 uur per dag, rijden vrachtwagens voor mijn deur langs om schoenen aan de winkels te leveren, de verse vis op tafel te krijgen, ze brengen de pakketjes van webwinkels, ze komen met bouwmaterialen en halen veel, heel veel afval op. Een prachtig plaatje als je net als ik veel van transport houdt.

Mijn buren houden minder van transport. Zij klagen over de luchtkwaliteit, de onveiligheid en de onbereikbaarheid van de buurt; 80 procent van Volkskrantlezers wil dat oudere diesels verboden worden in de stad. Er is groeiende ergernis ook van de ondernemers zelf. Hun klanten klagen… het is echt geen pretje om een pintje te pakken op het terras met die ronkende vrachtwagens en touringcars.

Dagelijks 250.000 vrachtwagens

Elke dag bevoorraden 200.0000 kleinere en 50.000 grotere vrachtwagens de Nederlandse binnensteden. De meeste vrachtwagens zijn voor de horeca, de bouw of voor afval dat de stad uit moet. De pakketbezorgers stijgen met stip. Zonder transport staat echt alles stil.

De luchtkwaliteit is in sommige woonwijken in de grote steden nog altijd zeer ongezond, meldt Milieudefensie op basis van echte metingen en dat komt voornamelijk door het verkeer. Als steden geen strengere milieuzones voor vervuilende dieselmotoren instellen, zal Nederland in 2015 opnieuw niet aan de Europese normen voldoen, stellen de wethouders van de grote steden vorig jaar.

Er is terecht veel aandacht voor stedelijke distributie met de voortgaande verstedelijking. Centraal staan leefbaarheid, luchtkwaliteit, geluidshinder, veiligheid en economische vitaliteit. Actie is nodig met schonere voertuigen, milieuzones, vervoer over water en vooral een slimmer bevoorraden; meer lading met minder voertuigen. De lokale politieke verkiezingsprogramma’s staan vol met de meest wilde plannen.

Bedrijven willen absoluut werken aan een betere stedelijke distributie. Ze lopen echter regelmatig vast op een gebrek aan aandacht en beleid bij de gemeenten. Continuïteit in overheidsbeleid is een van de drie pijlers voor succesvolle stedelijke distributie, naast de juiste logistieke concepten én schone technologie.

Tijdige en ongehinderde aanvoer en afvoer van winkels, hotels, horeca, bouwplaatsen en bewoners in steden is alleen door een gezamenlijke inspanning van bedrijfsleven en overheden op te lossen. Bedrijven die veel in de binnensteden komen moeten vaker met gemeenten aan tafel komen, zodat kennis over stedelijke distributie op het juiste moment meegenomen wordt bij de beleidsbepaling en de gebiedsontwikkeling, de instelling van milieuzones, nieuwe verkeersbesluiten, of wanneer maatregelen worden genomen om de uitstoot van fijnstof te verminderen.

Lokale overheid nogal wispelturig

De lokale overheid is nogal wispelturig. De wethouder wil wel graag op de foto met die elektrische vrachtwagen of vrachttram... Maar, als het puntje bij het paaltje komt, dan geeft diezelfde wethouder niet thuis als er lastige beslissingen komen over vergunningen en ruimtelijke ordening. En een opvolgende wethouder schuift het hoofdpijndossier vrolijk weer door aan een collega of geeft het gewoon geen prioriteit.

Elke stad is anders. Daarom kan stedelijke distributie niet zonder lokale oplossingen. Lokaal zitten er mensen met creativiteit, innovatiedrang en bestuurlijk durf stelde Eric Janse de Jonge voormalig Ambassadeur Stedelijke Distributie op Logistiek.nl. Kennis hebben de lokale ambtenaren, zeker in de grote steden, genoeg. Maar, het voorstellingsvermogen en de realiteitszin van wethouders en raadsleden zijn echt een probleem. 

Naast lokaal beleid is er nationale afstemming noodzakelijk. Bijvoorbeeld om Europese wet- en regelgeving voor schonere voertuigen optimaal te implementeren. Het is nodig dat gemeenten gezamenlijk kennis opbouwen. Nationale afstemming is ook nodig bij de regelgeving en effectmeting, die nu nog overal onnodig verschillend is. Er zijn 1600 verschillende voorschriften in gemeenten van toepassing. Elke gemeente meet bovendien de effecten van vrachtwagens, bestelbusjes, OV-bussen en touringcars op de luchtkwaliteit, leefbaarheid, bereikbaarheid en veiligheid anders.

Wat we nodig hebben is een deltaplan voor stedelijke distributie! Gelukkig wil minister Schultz nu toch ook weer meer aandacht voor landelijk beleid. Meer regels, zoals voor elektrisch vervoer, meer venstertijden, afsluitingen en milieuzones, worden straks anders onbetaalbaar voor bedrijven. Het MKB is dan het kind van de rekening. En, dat is niet nodig als bedrijven en gemeenten nu samen de handen ineenslaan voor betere oplossingen.

Na de komende gemeenteraadsverkiezingen moet stedelijke distributie op de agenda van de coalitie-onderhandelingen staan. Dat is nodig om onze steden, en niet in de laatste plaats mijn eigen straat, leefbaar, gezond en goed beleverd te houden.