De Amsterdamse bezorgtax: heeft het GroenLinks raadslid gelijk?

Amsterdamse raadsleden onder aanvoering van Elisabeth IJmker (GroenLinks) pleiten in een motie voor een Amsterdamse lobby voor een landelijke bezorgtax voor consumenten die af en toe pakketjes laten bezorgen. Daarover schreef ik kritisch in Parool.

Vandaag reageert het raadslid in Parool met een herhaling van haar standpunten. Het is een vermakelijk, maar toch vooral feitenvrij stukje proza waar mijn studenten van kunnen smullen: vind de drie grote fouten in het stuk!

In het Amsterdamse centrum is de winkelleegstand in de afgelopen twee jaar verdrievoudigd?

Dat cijfer klopt op basis van inmiddels twee jaar oude cijfers: de leegstand in het toeristische centrum is na 2017 gestegen van 2 naar 7% begin 2021. In de Kalverstraat staan inderdaad tijdens de coronajaren meer winkels leeg. Maar, is de overdrukke Kalverstraat de Amsterdamse norm voor het succes van winkels en de aantrekkelijkheid van onze winkelstraten?
Overigens is de winkelleegstand in heel Amsterdam imidels in 2022 gedaald van 7% naar 4% (sinds 2017). Dit blijkt uit de meeste recente cijfers van Locatus.

Stenen winkels doen het nog prima; ook de lokale zelfstandige winkels in de buurten buiten het centrum. De winkelhuren trekken ook aan. Lokale winkels profiteren juist van online verkopen, niet de grote platforms blijkt uit laatste cijfers van CBS.

Het is kul dat dadelijk alle gezellige, aantrekkelijke winkels in de buurt vervangen worden door darkstores met afgeplakte ramen. We hebben 5.000 winkels in Amsterdam. Het aantal darkstores in Amsterdam is 30...

Ophalen van pakketjes is duurzaam?

Jaarlijks plaatst een Nederlander gemiddeld 40 bestellingen online. De overlast en de gevolgen voor de verkeersveiligheid, het milieu en de middenstand zijn veelgehoorde argumenten tegen ons online bestelgedrag. Maar klopt die beeldvorming wel, of liggen de feiten genuanceerder?

TNO ging op zoek naar een breder perspectief en ontkracht vijf hardnekkige mythes over ons online bestelgedrag, waaronder de gedachte dat het ophalen van pakketjes duurzamer is. De pakketbusjes moeten namelijk nog steeds hun rondje rijden. Veel ophalers halen overigens met de auto hun pakketje op. En ja, ook ook in Amsterdam. Thuis bezorgen is simpelweg beter.

Als het raadslid een goede daad wil doen. Pleit dan voor een samenhangende aanpak van buurtlogistiek. Het groeiende stadslogistieke verkeer past inderdaad niet meer bij de autoluwe ambities. Zorg voor voldoende laad- en losplekken, ruimte voor licht elektrische voertuigen, buurthubs en parkeerplekken voor servicemonteurs.

Draagt ons bestelgedrag bij aan de uitbuiting van bezorgers?

De thuisbezorging biedt werkgelegenheid aan meer dan 100.000 Nederlanders. GroenLinks doet het voorkomen alsof sprake is van uitbuiting zonder naar eerder onderzoek te verwijzen. Dat is wel heel onaardig tegen mooie bedrijven als TSN Groen, Coolblue, Picnic, Albert Heijn, DHL, Cycloon en veel andere bedrijven die hun talent koesteren.

De ChristenUnie pleit landelijk voor een pakketwet die de arbeidsvoorwaarden moet regelen. Dat is heel bijzonder. Daarvoor hebben we in Nederland een heel stelsel van cao-regels, afspraken voor zzp’ers, verplichte verzekeringen, een rijbewijsplicht en Arbo-regels.

De arbeidsinspectie moet simpelweg strenger handhaven als bezorgbedrijven en uitzendbureaus de regels overtreden. De vakbonden zitten, volkomen terecht, de bezorgbedrijven op de huid als er misstanden zijn. Daar helpt echt geen bezorgtax aan.

Kan het beter en eerlijker?

Kan het beter? En eerlijker? Ja, natuurlijk. De opkomst van platforms als Amazon, Thuisbezorgd, Zalando en Bol verbaast niet. Ze bieden veel producten en diensten, razendsnel en met het groots denkbare gemak voor de klant. Maar, de macht van de platforms wordt steeds groter en kleinere, lokale spelers mogen alleen maar meespelen volgens de spelregels van de grote platforms; winner-takes-all.

Met de opkomst van flitsbezorgers vroeg ik me onlangs af of de lokale winkeliers nog kunnen winnen. Kunnen ze dat niet met elkaar oplossen? Bundel je aanbod, maak een bestel- en betaalplatform en maak samen afspraken met bezorgnetwerken over snelle levering. Jammer dat we het GroenLinkse raadslid niet hoorden toen het Amsterdamse Local Heroes omviel. Gemiste kans.

Een pleidooi van ondernemers voor een bezorgtax is een achterhoedegevecht. Die maakt het speelveld van de platforms tegenover de kleine, lokale spelers alleen nog maar schever.

Lastige discussie

De discussie met GroenLinks is lastig. Het gaat natuurlijk niet om feiten, maar om ideologische dogma's. Dat zie je ook bij het gesprek over flitsbezorgers. Het gaat toch niet om een ideologie waarbij straks de Amsterdammers alleen nog maar bij staatswinkels, uiteraard alleen op de bon, mogen kopen? Amsterdammers moeten consuminderen! Weg met de vrijheid. Dan kom je nooit tot elkaar.

Thuisbezorging heeft de onomkeerbare toekomst. Blijft de klant dan alsnog weg? De winkelstraat moet aantrekkelijker worden. Een straat waar het leuk is om te wonen, te werken, te ondernemen, te bewegen en te ontspannen. Een ontmoetingsplek in de buurt waar verblijven het uitgangspunt is; dat biedt sociale cohesie. Daarover hoor ik GroenLinks helaas niet.

Van mij krijgt het GroenLinkse raadslid een dikke onvoldoende voor haar gebrek aan visie op ondernemen in Amsterdam.

Walther Ploos van Amstel.