De auto weg uit de grote steden? Wacht nog maar even

In Amsterdam is de auto de gebeten hond. Hij mag nergens meer komen en als je er een hebt dan voel je je een melaatse. Wie durft er op een feestje nog op te scheppen over zijn nieuwe auto? We doen er het zwijgen toe. De auto is net zo onbespreekbaar geworden als het buitenechtelijke kind van nicht Sia.

De auto moet de grote steden uit. Er moet meer ruimte komen voor voetgangers, fietsers en bewoners. We maken de binnenstad autoluw, maken parkeren duurder, heffen parkeerplekken op en nieuwe woningen krijgen zelfs helemaal geen parkeerruimte mee. Dat laatste is eerder geprobeerd in Amsterdam in de Waterbuurt. Het ging goed tot de eerste gezinnen jonge kinderen kregen of een van de partners een baan buiten Amsterdam kreeg. Ineens wilde iedereen toch die auto, en natuurlijk die parkeerplek. Dat betekende de nodige overlast in de Staatsliedenbuurt.

Woon-werk verkeer

Het klopt dat de gemiddelde Amsterdammer met een vaste baan dichter bij het werk woont dan andere Nederlanders. De meeste Amsterdammers werken zelfs gewoon in Amsterdam of directe omgeving. De gemiddelde woon-werk afstand is nog geen 15 kilometer. Natuurlijk kan dat met fiets of met het openbaar vervoer en te voet. Dat is hier prima geregeld.
Op elke tien huishoudens zijn er in Amsterdam slechts vier auto's. In de rest van Nederland zijn dat er ruim negen. Wij hebben thuis de auto de deur uit gedaan, omdat we beiden in Amsterdam werken. Wat een luxe!

Je kan niet altijd zonder auto

Maar, er zijn ook niet gemiddelde Amsterdammers. In een op de vijf huishoudens is een van de partners ZZP-er, actief op de flexmarkt, die maar moeten afwachten waar de volgende klus is. Over hun woon-werk verkeer weten we niets. Er zijn ouderen, en andere Amsterdammers, die zonder auto geen kant op kunnen. De loodgieter en timmerman kunnen hun werk niet doen zonder materialen en gereedschap. Mogen die straks de stad niet meer in? En, geen statistiek, dan tel je ook niet mee in het beleid.

Forensen

De Amsterdamse metropoolregio is succesvol. Het aantal banen, met name binnen de Amsterdamse ring, groeit mogelijk met 100.000 in de komende 10 jaar. Niet iedereen die in Amsterdam werkt kan, of wil, in Amsterdam wonen. In het gemeentelijke beleid is meer aandacht nodig voor de bijna 60 procent van de werknemers in Amsterdam die van buiten Amsterdam komt. Hun woon-werk afstand is veel meer van 15 kilometer. Zij komen uit heel Nederland naar de stad gereisd. Ik heb collega’s die elke dag 2 of meer uur in de auto of de trein zitten. Ook voor Amsterdamse forensen geldt: geen statistiek, dus geen beleid. Zadelen we de regio straks op met die problemen?

Politieke dilemma's

Bij de gemeenteraadsverkiezingen volgend jaar worden autogebruik, autobezit, mobiliteit, bestelauto's en parkeren duvelse dilemma’s voor de politieke partijen; de auto de stad uit of de auto een goede plek geven in de stad? De auto-uitdrijvers tonen zich in de discussie weinig tolerant tegen mensen die wel voor een auto kiezen of die auto soms snoeihard nodig hebben. Zij hebben vaak een strikte visie over hoe een ander zijn of haar leven moet inrichten; niet vliegen, tofu eten en douche plassen. Dat maakt een zinvol gesprek over essentiële automobiliteit haast onmogelijk.

We moeten in Amsterdam de groei van de automobiliteit aanpakken. De schaarse ruimte in de binnenstad, maar ook in de nieuwe wijken die Amsterdam gaat bouwen, moet eerlijker verdeeld worden. Er is op veel plekken simpelweg geen ruimte meer voor de (eigen) auto. Natuurlijk moeten we de auto uit het straatbeeld halen en moeten we actieve mobiliteit, fijnmazig openbaar vervoer in de regio, robuuste fietsnetwerken in de regio, autodelen en mobility-as-a-service stimuleren. Maar, het dogmatisch ontkennen dat de groei van de Amsterdamse regio kan zonder na te denken over de groei van de automobiliteit is kortzichtig. En, dit geldt ook voor de andere grote steden.

Walther Ploos van Amstel.