Onlangs presenteerden Carolien Gehrels en Waternet het beleidskader voor het varen en afmeren in en door Amsterdam, voor passagiersvervoer en pleziervaart. In de notitie is terecht veel aandacht voor overlast, veiligheid, illegale boten, handhaving en de inzet van slimme informatietechnologie voor het verkeersmanagement op het water. Beter, en veiliger, benutten van het water zijn het credo.
Geen kansen voor vracht over de grachten
Maar, Carolien Gehrels ziet geen kansen voor meer vracht over de grachten. Dat is onverstandig. Walther Ploos van Amstel schrijft erover op AmsterdamCentraal.nl:
Maar liefst 25 procent van het oppervlakte van Amsterdam is water. Toch wordt dit water nauwelijks gebruikt voor goederenvervoer. Er is nagenoeg geen aandacht voor goederenvervoer over water in het beleidskader varen. Dat blijkt al uit de titel van het beleidkader, dat alleen passagiersvervoer en pleziervaart meldt.
Geen aandacht
Het beleid komt niet verder dan: ‘Goederenvervoer over het water, waarbij ook distributie in de stad plaatsvindt, wordt door de gemeente gezien als potentieel aantrekkelijk alternatief voor vervoer over het land. In de praktijk blijkt het om tal van redenen niet eenvoudig te zijn voor bedrijven om hier een (commercieel) aantrekkelijk product in te ontwikkelen. Daardoor is het aantal aanbieders zeer beperkt. Volumebeleid is daarom nooit nodig geweest. In deze nota zal daarom aan het goederenvervoer over het water geen (afzonderlijke) aandacht worden besteed’.
Dit is een vreemde constatering. Mokum Mariteam, bouwgroothandel Van Keulen, meerdere aannemers in Amsterdam, hotels, afvalverwerkers en pakketvervoerders willen graag volume verplaatsen van de weg naar het water. Hun schepen worden aangedreven door schone en stille elektromotoren. Dit draagt direct bij aan een schone en leefbare binnenstad. En, de gemeente zou dat zeker voor de aanlevering aan bouwplaatsen en voor afval juist moeten stimuleren. Samen staanbouw en afval voor 3 van de 10 vrachtwagens in de binnenstad. Die moeten het water op!
Onbereikbare binnenstad
De ambtenaren stellen steeds dat er geen knelpunten zijn te verwachten bij de ambitieuze, maar niet altijd even realistische, stadsdeelplannen voor de bereikbare binnenstad.
Het feit is dat de werking van de stadshartlus, het ontlasten bij de Munt en de knip voor het Centraal Station wordt betwijfeld door de mensen die iedere dag op de Amsterdamse weg zitten. Zowel de toeristensector als EVO, de Kamer van Koophandel en Transport en Logistiek Nederland stellen dit zwart op wit in hun zienswijze op de bereikbare binnenstad. Daarom is veel meer aandacht voor vracht over de gracht nodig.
Kansen
Mijn advies: breng de kansen voor vracht over de gracht in kaart met de ondernemers, zorg voor goede vrachtafzetplaatsen in de stad en regel twee of drie distributiepunten aan de rand van Amsterdam en bij het Food Center waar vracht van grote schepen, of vrachtwagens, overgezet kan worden op de stedelijke distributieboten.
Door niet gebruik te maken vracht over de gracht schildert Amsterdam zich straks in de een hoek en wordt Amsterdam een onbereikbare binnenstad. Dat is een gemiste kans voor Carolien Gehrels en slecht nieuws voor iedereen die de stad bereikbaar wil houden.
Waar vind ik toepasbare kennis en gedeelde ervaringen?
Probeer het Pro-abonnement een maand gratis
En krijg toegang tot de kennisbank. 110 onderwerpen, kritisch, wars van hypes, interactief en geselecteerd op wat wél werkt.
Word een PRO
Amsterdam kan daarmee een brug (zucht ....;-)) slaan naar een structuur zoals men in Venetie hanteert.....gemiste kans dus!!
Vracht over de gracht
Vracht over de gracht is geschikt voor goederenstromen die homogeen en voorspelbaar zijn, weinig eisen stellen aan koeling en voedselveiligheid, geen haast hebben en zich kenmerken door hoge transportkosten in verhouding tot de waarde van de producten. Hier betaalt vracht over de gracht zich terug.
Vracht over de gracht is niet geschikt voor winkelbelevering, versproducten en kleinschalige goederenstromen. Wat nu met een bestelbusje wordt geleverd leent zich in beginsel niet voor vracht over de gracht.
Er is potentie voor vracht over de gracht voor met name bouwmaterialen, zakelijke afvalstromen (vaak van bouwplaatsen en grote kantoren en horeca) en drankenleveringen aan de horeca.
Deze goederenstromen zijn samen verantwoordelijk voor zo’n 40% van de vrachtwagens in de Amsterdamse binnenstad (zie de notitie van studenten van de Hogeschool van Amsterdam uit 2010). Een deel hiervan kan uitstekend over water.
TNO is (samen met DIVV en Amsterdamse ondernemers) een project gestart voor bouwlogistieke stromen om onder meer vracht over de gracht verder uit te werken (zie hun bij Waternet ingediende zienswijze). Met bouwlogistiek over water zijn overigens al veel ervaringen in London, Brussel en Parijs.
Wat betreft de drankenleveringen aan de horeca is het verstandig de resultaten van het ‘Nieuwmarkt’-project af te wachten (en de projectleider uit te nodigen voor de bijeenkomst op 30 augustus).
De pilot van PostNL met ‘Floating Depots’ heeft niet zozeer als doel te komen lagere kosten, maar vooral innovatie te realiseren in de wijze waarop pakketleveranciers in de toekomst de elk jaar met 15 tot 20% groeiende stroom internetbestellingen duurzaam kunnen leveren in binnensteden.
Het project van PostNL Amsterdam is een ‘testcase’ die internationaal veel belangstelling zal krijgen.
Prioriteit: bouwmaterialen en afval
Ongeveer 30% van het vrachtverkeer (vrachtwagens) in Amsterdam heeft een bouwplaats als bestemming of herkomst, veel bouwmaterialen zijn uitermate geschikt om via de gracht te leveren en veel bouwplaatsen (en de toeleverende groothandel) zijn prima bereikbaar via water.
Bouwgroothandel Van Keulen uit Amsterdam en Mokum Mariteam leveren al enige tijd bouwmaterialen in de stad af via de grachten en halen zakelijk afval op. Het loont!
Door belevering via het water kan er bovendien met minder overlast voor omwonenden bouwmateriaal afgeleverd worden. Bij grote bouwprojecten kan de gemeente via de BLVC-procedures, de bestaande bouwlogistieke rekenmodellen en het Amsterdamse coördinatiestelsel direct invloed uitoefenen op de levering aan de bouwplaats. Bovendien is Amsterdam zelf een grote opdrachtgever bij infrastructurele werken en zit zelf aan het bouwlogistieke stuur. Hierover is het Govera/TNO rapport ‘Bouwlogistiek’ in 2010 verschenen.
Voor bouwlogistiek over de grachten zijn twee concepten nodig. Een voor kleine projecten en renovatie (60% van de bouwmarkt is renovatie) met vaste steigers. En, een voor de grote bouwprojecten met tijdelijke projectgebonden voorzieningen zoals bij de HvA-Campus en Scheepvaartmuseum.
Aan de slag
Om een betrouwbaar en fijnmazig logistiek netwerk op te zetten voor vracht via de gracht zal de gemeente Amsterdam/Waternet om tafel moeten gaan zitten met ondernemers. Samen met hen zullen laad- en losplaatsen aangewezen moeten worden die vracht over de gracht mogelijk maken.
Deze laad- en losplaatsen hoeven niet noodzakelijkerwijs een grote impact te hebben op het aantal aanlegplaatsen voor plezier- en personenvaart – er is namelijk nog genoeg ruimte langs de Amsterdamse grachten om beide te behouden.
Communicatie is uitermate belangrijk, omdat er ook veel winst is voor de stadsbewoners (geluid, luchtkwaliteit, ruimtebeslag).
Op basis van de resultaten met pilots kan vervolgens worden nagedacht over goede (en bij grote bouwprojecten flexibele) vrachtafzetplaatsen in de stad en twee of drie stedelijke distributiepunten aan de rand van Amsterdam en bij het Food Center waar vracht van grote binnenvaartschepen, of vrachtwagens, overgezet kan worden op de stedelijke distributieboten.