Amsterdam roept 2025 uit tot het Jaar van de Voetganger om meer aandacht en ruimte te creëren voor voetgangers in de stad. Het jaar wordt op 9 april afgetrapt met een designathon van de Kinderraad, waarin kinderen meedenken over hoe de stad beter toegankelijk kan worden voor voetgangers. Wat staat er in de plannen van Amsterdam?

De stad wordt steeds drukker

Omdat Amsterdam bekend wil staan als fietsstad, blijft de voetganger vaak onderbelicht in beleidsvorming; voetgangers bestaan niet. Toch is iedereen op enig moment voetganger, en te voet beleef je de stad op een unieke manier. De toegankelijkheid en veiligheid laten echter nog te wensen over, vooral voor mensen met kinderwagens, rolstoelen of andere hulpmiddelen. De wethouder presenteerde de plannen. Voor de plannen is 700.000 euro beschikbaar.

De stad wordt drukker en obstakels op stoepen (zoals fietsen, terrassen of geparkeerde auto’s) maken lopen lastig. Tegelijk neemt de behoefte aan een inclusieve, toegankelijke openbare ruimte toe. Het Jaar van de Voetganger is bedoeld om bewustwording te vergroten, beleid te inspireren, en praktische oplossingen te testen.

Doelen en aanpak

Het Jaar van de Voetgangers wordt georganiseerd langs drie lijnen:

Agenderen en bewustwording vergroten: Informatiecampagnes over gedragsregels in de openbare ruimte, roadshows en excursies met ambtenaren om gezamenlijk eigenaarschap te stimuleren en het verzamelen van data en knelpunten over voetgangersproblematiek.

Inspireren en verbinden: Aandacht voor plezier en gezondheid van wandelen, communicatie over voetgangersprojecten, zoals de aanleg van zebrapaden. verbinding met thema’s als luchtkwaliteit, groen, horeca, en klimaatadaptatie en aanscherping van gemeentelijke werkprocessen bij handhaving en ontwerp.

Uitproberen, leren en opschalen: Praktijkprojecten met tijdelijke ingrepen in de openbare ruimte, die deels door buurtbewoners zelf worden bedacht en mogelijk zelfs uitgevoerd, aanpakken van obstakels op stoepen in drukke straten, bewustwordingscampagnes en schouwen van ouderenlocaties en directe verbeteracties, zoals het herstellen van stoepen of verwijderen van hinderlijke objecten.

Wanneer de gemeente straten opnieuw inricht wordt de norm van 2 meter loopruimte opgenomen, er is extra budget voor onderhoud, en het Uitvoeringsplan Veilig Lopen en Fietsen (UVP) 2025 bevat maatregelen als nieuwe oversteekplaatsen, verkeerseducatie en schoolstraten.

Samenwerking met belangenorganisaties

Organisaties zoals Voetgangersvereniging Nederland, Cliëntenbelang en Wandelnet kunnen niet wachten. Zij hebben samen een raadsadres opgesteld met zeven concrete speerpunten, waaronder vrije stoepen, veilige oversteekplekken en toegankelijke routes. Hoewel niet alles direct kan worden overgenomen, worden deze punten waar mogelijk meegenomen.

Het Jaar van de Voetganger moet leiden tot blijvende bewustwording, gedragsverandering en beter beleid. Niet alles kan meteen worden aangepakt, maar met maatwerk en samenwerking worden stappen gezet richting een voetgangersvriendelijke stad, zegt de wethouder.

Samenhang met mobiliteitsbeleid?

Amsterdam wil een stad zijn die voor iedereen comfortabel toegankelijk is. Amsterdam wil sociale cohesie. Lopen is daarvoor de sleutel. Voor mensen met een fysieke beperking, voor ouders met kleine kinderen, voor bewoners en voor de vele bezoekers. De ruimte voor ontmoeting komt in de knel en de vervoersarmoede blijft.

Spannend is of het Jaar van de Voetganger ook leidt tot een andere visie op de mobiliteit in de stad. Zolang steden inzetten op het monomaan faciliteren van de overmobiele haastmeute, worden die steden nooit fijn en verkeersveilige. Mobiliteit moet niet draaien om vervoersmiddelen, maar om mensen. Mag het wat minder overmobiel. En mag het wat meer gewaagd?

Steden hebben mensenstraten nodig: plekken voor ontmoeting, ontspanning en spel. De openbare ruimte is de huiskamer van de stad. Investeringen hierin moeten niet alleen mobiliteit bevorderen, maar juist de verblijfskwaliteit en de aantrekkelijkheid van de eigen buurt. Het wordt hopelijk een leerzaam jaar waarin daadwerkelijk iets gaat gebeuren voor de voetgagers. En... leuk dat de Kinderraad het eerste woord krijgt.

Walther Ploos van Amstel.

Lees ook: Amsterdamse verkeerswethouder van der Horst belooft voetgangers beterschap