E-bikers zijn oud, dik, dom en gevaarlijk?

Elektrische fietsers liggen onder vuur. Volgens RIVM zijn mensen van 65 jaar en ouder, mensen met een laag opleidingsniveau, mensen die in niet-stedelijke gebieden wonen en mensen met gezondheidsproblemen de grootgebruikers.

En volgens de Amsterdamse Fietserbond zijn ze ook nog eens gevaarlijk: ‘E-biker rijdt veel te hard, vaak betrokken bij ongevallen’. De opkomst van de elektrische fiets leidt tot gevaarlijke snelheidsverschillen op Amsterdamse fietspaden.

Oud, dik en dom?

Fietsers met een aandoening, (ervaren) lichamelijke beperking en matig of ernstig overgewicht gebruiken de elektrische fiets vaker dan fietsers die dat niet hebben, stelt RIVM. Dan is interessant vervolgonderzoek of de elektrisch fiets de fietser stimuleren tot meer bewegen in de open lucht. Dat zou wel een goed kunnen zijn voor de gezondheid. De Fietserbond is positief: "Voor veel mensen is de elektrische fiets inderdaad verleidelijk, het nodigt uit om meer kilometers te maken. En meer plezier op de fiets kan natuurlijk alleen maar gezond zijn!" 

Dat meer mensen met een laag opleidingsniveau en ouderen vaker voor elektrische fiets kiezen is geen slechte ontwikkeling. Draagt de elektrische fiets bij aan minder vervoersarmoede en meer sociale cohesie?

Gevaarlijk?

Het Parool nam op de voorpagina klakkeloos de quote van de Fietserbond over dat e-bikes vaker bij een ongeval betrokken zijn. Uit eigen metingen van de Fietsersbond blijkt dat opgevoerde (?) e-bikes gemiddeld ten minste 13 kilometer per uur sneller rijden dan reguliere fietsen, tot soms wel 42 kilometer per uur. Hoe zit het dan met niet opgevoerde e-bikes vraag je je dan af. Stemmingmakerij? We zijn weer terug bij hetzelfde feitenvrije debat als destijds over brommers op het fietspad.

De gegevens voor de conclusie dat dat e-bikes vaker bij een ongeval betrokken zijn komen van een eigen meldpunt van gelijkgestemden. Ik herken het gevoel van onveiligheid. Maar, een serieuze analyse van de ongevallen mist. Was het een eenzijdig ongeval, was sprake van afleiding of spookrijden, waren drugs of alcohol in het spel, wat was de ervaring van de fietser, gebeurde het tijdens het inhalen, waar vond het ongeval plaats, enz.. Onderzoek is absoluut noodzakelijk. SWOV stelt vooralsnog dat het niet duidelijk is of fietsen op een elektrische fiets risicovoller is dan op een fiets zonder trapondersteuning.

Gedrag is de onbesproken olifant in de kamer. Wil je dat wel bespreken, dan wordt je meteen beticht van victim blaming. De oproep om klakkeloos een maximumsnelheid in te voeren is net zo ondoordacht als om klakkeloos te pleiten voor een helmplicht voor alle fietsers. Scheelt tienduizenden zwaargewonden. Toch doen we het liever niet.

Een blijvertje

De ruime meerderheid van de deelnemers aan het RIVM onderzoek (70%) kiest voor de e-bike ‘om makkelijker te fietsen’. Voor jongeren is ‘sneller fietsen’ de belangrijkste reden. Het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid voorspelt een verdere groei van de elektrische foetelfietskilometers en een daling van de traditionele ploeterfietskilometers.

Hypermobiliteit

De discussie over de toekomst van de Amsterdamse mobiliteit (en verkeersveiligheid) is niet gebaat bij stemmingmakerij over e-bikes, maar wel bij een fundamentele discussie over wat voor stad we willen zijn en wat de rol van mobiliteit daarbij is. De inzet van het beleid is nu nog veel te veel gericht op het faciliteren van de hypermobiliteit van de Amsterdammers. Tweederde van onze mobiliteit is pretmobiliteit; voor ons eigen plezier.

Met de ontwikkeling van nieuwe micromobiliteit, steeds snellere elektrische fietsen, bak- en vrachtfietsen, elektrische (deel)scooters en veel meer ruimte voor de voetganger is de vraag of een apart fietspad nog wel het uitgangspunt moet zijn voor de inrichting van straten. Richt de straten in voor al het verkeer. De autoluwe plannen en de stap naar 30 km/u in Amsterdam zijn goede ontwikkelingen. Daarmee komt er meer ruimte voor diversiteit en innovatie in het verkeer. We zullen echt ruimte moeten leren delen. En daar horen misschien ook nieuwe spelregels bij.

Walther Ploos van Amstel.