Paradigmashifts zijn nodig. Niet voor weglopen, maar aanpakken. Hoe? Zie 'Zelf zien dan geloven'.

Dat de coronacrisis een aantal zaken op zijn kop zet, of liever gezegd: versnelt, is evident. De geschetste veranderingen als minder top-down, digitaler en lokaler zijn herkenbaar, maar het blijft te onduidelijk op welke echte problemen dit de antwoorden zijn. Al snel worden containerbegrippen als Duurzamere Wereld, Werkgeluk, Meer Eigen Verantwoordelijkheid gebruikt of woorden van gelijke strekking, waarmee een niet ander gedefinieerde justificatie voor de ‘noodzakelijke’ veranderingen wordt gegeven.
In mijn optiek wordt voorbijgegaan aan drie essentiële bouwstenen om deze – en iedere andere - veranderingen structureel te laten zijn.

In mijn optiek wordt te snel gedacht aan structuuroplossingen. Wat teveel verzuimd wordt in discussies is het adresseren van de uitgangspunten op basis waarvan dit allemaal dient te gebeuren en de randvoorwaarden om ‘succesvol’ te blijven.
Als een gedragsverandering nodig is, dat moet gewerkt worden aan wat ‘men’ belangrijk vindt. De stelling is dat hoe groter de overlap is tussen wat een organisatie (en de samenleving) belangrijk vindt en de betrokkenen daarbij, des te groter de slagingskans.
Ik weet dat het politiek not-done is om het over waarden te hebben, maar daar draait het wel om. Een kreet als ‘een gezond Noorwegen’ klinkt mooi, maar wat is dat? Wat zou Shell ons feitelijk met de reeds jarenlang gebruikte PPP-slogan gebracht hebben als er geen coronacrisis zou zijn gekomen? Vraag gelovigen wie er naar de hemel wil en je krijgt de handen op elkaar. Vraag welke kleur de hemel moet hebben en er is oorlog. MVO als Marketing Voor Onszelf blijft op de loer liggen.

Het tweede fundament is dan ook het ontwikkelen van vermogens, competenties om als totale organisatie en samenleving schoksgewijze veranderingen zoveel als mogelijk te voorkomen. Dan moet je tijdig kunnen anticiperen. Ik zie daarbij vier kern-vermogens die in ieder samenwerkingsverband aanwezig moeten zijn: Sensitief Zijn, Besluiten Nemen, Conflicten Oplossen en Effectief Ontwikkelen.

De derde peiler is het immuunsysteem van het samenwerkingsverband. Welke mechanismen zijn aanwezig om te voorkomen dat je niet wordt wie je niet wilt zijn? Of andersom: hoe je blijft bij je gewenste identiteit?

Voor bovengenoemde punten zijn geen (gelukkig) managementboeken met antwoorden aanwezig. Wat wel werkt, maar veel geduld en energie vraagt, is het met elkaar in dialoog treden om de voornoemde onderwerpen te bespreken.

René Mallon www.org-dna.nl

Charles Perrow (Normal Accidents) lijkt vergeten. Wat we nodig hebben zijn systemen waar dingen vanaf vallen als je er tegenaan schopt. 'Loosely coupled' in plaats van 'tightly coupled'. Systemen waar veel doodlopende routines in zitten, waarin fouten zich niet met oneindige snelheid kunnen verplaatsen en vermenigvuldigen. Maar welke adviseur durft daarvoor te pleiten? Kom er eens om...

Mooi verhaal. Maar de echte grootste uitdaging is om de bevolkingsgroei in de wereld in te dammen. Daarnaast het verschil tussen arm en rijk te verkleinen. Als deze twee hoofdpunten worden aangepakt dan verdwijnen de milieu problemen als sneeuw-voor-de-zon.