Cruijff is een Rijnlander, Van Gaal een Angelsaks

Cover stories

Het zal weinigen zijn ontgaan dat de verhoudingen tussen Johan Cruijff en Louis van Gaal op zijn zachtst gezegd 'koel' zijn. Dat is ‘logisch’. Er worden vele mogelijke oorzaken genoemd maar ik beschrijf een fundamenteel denkverschil tussen beiden dat tot op heden geen aandacht heeft gekregen. In mijn ogen is Johan Cruijff in zijn denken en doen namelijk een typische Rijnlander, terwijl Van Gaal een bijna spreekwoordelijke Angelsaks is. En dat leidt onvermijdelijk tot problemen. Niet alleen in het voetbal. Het voetbal biedt echter ook een verrassende oplossingsrichting.

Baas is de baas

Laat ik beginnen met (heel) kort uiteen te zetten wat met Rijnlands en Angelsaksisch denken wordt bedoeld. In de jaren negentig werd duidelijk dat het Angelsaksische besturingsmodel bij veel bedrijven in Euro...

Willem Mastenbroek
Pro-lid
Beste Gyuri

De recente nederlagen van het Nederlandse team, zoals gisteravond tegen IJsland, doen mij vermoeden dat er iets dergelijks speelt zoals jij in je artikel beschrijft.

Zie jij een verband met de andere cultuur en manier van werken die Hiddink introduceert na Van Gaal?
Rob ter Hedde
Beste Gyuri,

Interessante observaties.
Jouw artikel is één van de vele in de afgelopen tijd die Rijnlands en Angelsaksisch tegenover elkaar zetten. Het is het één of het ander. Ik denk daar anders over. Volgens mij is het goed mogelijk een prima mix tussen de twee te maken.

Louis van Gaal is wat mij betreft het voorbeeld hiervan. Hoewel ik zaken herken die jij beschrijft over de werkwijze van Van Gaal, weet je ongetwijfeld ook dat hij werkt vanuit het 'totale mens-principe'. Hij is zeer mensgericht en vanuit dat uitgangspunt geeft hij wel degelijk ruimte en vertrouwen.
"Je hebt geweldig gespeeld als je hebt gewonnen" schrijf je als voorbeeld van een Angelsaksische reactie van Van Gaal. Wel, Van Gaal heeft talloze malen het tegengestelde beweerd in interviews na wedstrijden. Omdat hij volgens mij wel degelijk uitgaat van intenties ipv het resultaat.

Van Gaal is al jaren een voorbeeld voor me en blijft me inspireren te zoeken naar een goede mix tussen de goede dingen van Rijnslands en Angelsaksisch organiseren.

Rob ter Hedde
A.J.Y. Deekman
Lid sinds 2019
Beste Gyuri,

Interessante analyse van leiderschap. Ik geef meteen toe niets met voetbal te hebben, maar uw verhaal met deze voor sommigen 'belangrijkste bijzaak van het leven' brengt meteen mijn gedachtenstroom over het samengaan van het beste uit beide modellen op gang. Wat voor leiderschap is nodig denkt u om sturing aan een dergelijk experiment te geven (sturing = Angelsaksisch gedacht ), of verwacht u dat het vanzelf ontstaat wanneer mensen het beste van zichzelf laten zien en uitgaan van hun kwaliteiten (= Rijnlands geïnspireerd ). Ik ben benieuwd hoe dit werkt in organisaties die met beide culturen worstelen. Wat denkt u?
Geo van Dam
Lid sinds 2019
Hai Gyuri,

Interessant stuk. Ik sluit me aan bij Rob. Je beschrijft namelijk een soort "ideaal-model" dat nooit de nuances van de werkelijkheid kan omvatten. Daarmee is het wel een goed middel om van afstand naar de werkelijkheid te kijken. Maar het blijft een model. De kaart is ook niet het landschap, maar wel een middel om je te oriënteren.

Verder is het een actuele en interessante vraag waar Guus Hiddink staat tov Louis van Gaal. Ben benieuwd hoe jij daarover denkt. Ik herken namelijk Rijnlandse en Angelsaksische trekjes bij Hiddink.

De vergelijking met Cruijff gaat mijns inziens overigens een beetje mank omdat die de laatste jaren altijd een zijlijnpositie heeft gekozen zonder directe verantwoordelijkheid te nemen. En dan loop je toch risico op het "beste stuurlui staan aan wal" syndroom.
Gyuri George Vergouw
Auteur
Een eerste reactie, beste Willem en Rob,

@Willem, Oranje was de laatste jaren door Van Gaal gedesemd in tactische opdrachten en spelen vanuit de taak. De coach was de baas en de hersens. De tactiek was verdedigend maar vernieuwend en ging uit van de kracht EN zwakten (verdediging) van het team. Hiddink neigt veel meer naar eigen verantwoordelijkheid en 'zoek het zelf in het veld maar uit'. Ik heb geen tactiek kunnen ontdekken anders dan een opstelling 4-3-3 die iedereen zou kunnen maken. Een hele overgang dus voor de spelers, die duidelijk niet weten wat ze nu moeten doen. De spelers zijn de hersens maar ze zijn hier niet klaar voor, de meesten zijn te jong en te onervaren.

@Rob, ik eindig mijn verhaal geheel in lijn met jouw verhaal en met een concreet voorbeeld van de mix. "Respect voor zowel de Angelsaksische als Rijnlandse benadering kan leiden tot grote successen. Het is niet of/of, maar en/en. Beide ‘kampen’ kunnen veel van elkaar leren. Wie durft?" Wij durven dus blijkbaar beiden die mix te zoeken.
Rob ter Hedde
Hallo Gyuri,

Je hebt helemaal gelijk. Ik heb over het laatste grijze blok heen gelezen.

Het sterkt mijn overtuiging dat een mix inderdaad mogelijk moet zijn!
Siebe
Hoi,

Heel interessant stuk. Ik heb alleen mijn twijfels bij het laatste deel m.b.t. onze Duitse vrienden. In mijn ogen zijn die namelijk pas de laatste 2 jaar echt anders gaan voetballen, en dat zal dan voornamelijk de invloed zijn van Pep Guardiola, als trainer bij Bayern Munchen.

Als je er op deze manier over nadenkt moet de aanstelling van Guardiola voor de spelers van Bayern wel een aardige cultuurschok zijn geweest.
Erwin Molenaar
Beste allemaal,

Er is al veel geschreven over dit onderwerp, en het is interessant om deze analyse door te trekken. Ik houd het alleen even bij het voetbal
Beide voetbalcoaches zijn begaafd met een uitstekend analytisch vermogen ze kunnen allebei een wedstrijd lezen. Een geweldig uitspraak van Johan Cruijff is" voor dat ik een fout maak, maak ik hem niet" of iets in die gelijke strekking.
Bij Louie Van Gaal heeft ook zo'n mal trekje Bij het aankondigen van de nieuwe spelersbus van Oranje zegt hij "Dit is onder spelersbus, deze is helemaal ontworpen zoals ik het wil, Ik heb die bus eigenlijk helemaal zelf gemaakt."

Cruijff is voor mij een belichaming van een leider die vooral intuïtief handelt, hij ziet , denkt en handelt. Cruijff doet veel op het gevoel weet uitstekend wanneer hij moet handelen en is daar zeer succesvol in gebleken. Maar als het risico te groot wordt haakt hij af, want hij is niet in staat risico's te overzien waar hij geen invloed op kan hebben. Dit is denk ik, een van de reden dat hij nooit het Nederlands elftal heeft willen leiden, zelfs niet toen hij de mogelijkheid had ons beste team ooit te leiden in 1992.

Van Gaal daarentegen denkt eerst en sluit alles uit. Hij gaat na wat er in de wereld over het onderwerp bekend is, en handelt pas daarna.
Hij vind ook dat hij overal invloed op moet uit oefenen zodat als het er echt om spant alles wat fout kan gaan heeft uitgesloten.
Verlies je dan toch, kan het Nooit zijn schuld zijn.
Op sommige punten heeft hij geen enkel invloed bv scheidsrechters, voetballers die hun opdracht niet uitvoeren, blessures etc. Dus is dat Nooit zijn schuld.
Van Gaal is meer een wetenschapper in de lijn van Filosoof Karl Popper

Cruijff zie persoonlijk meer als een voetbalgenie en een legende, die op alle gebieden de voetbal rijker heeft gemaakt.
Het is als in de renaissance Michelangelo en Da Vinci waren ook geen vrienden, maar wel tijdgenoten en de allerbeste in hun kunnen.

Of van Gaal meer een Angelsaksisch is weet ik niet, maar als je andere veranderingsmanagement methode aanhangt zou ik zeggen hij is van Blauw naar Groen opgeschoven richting Wit ( Caluwe en Vermaak red.) Cruijff is volgens mij al jaren wit.
Gyuri George Vergouw
Auteur
Een tweede reactie
@Amalia ik denk dat het voor het type leiderschap vooral belangrijk is dat men a) bekend is met de verschillen b) respect heeft voor de verschillen en c) hier het beste uit weet te smeden voor de organisatie. Het eerste punt lijkt een open deur, maar zolang ik nog een CEO tegenkom van een AEX-fonds die het verschil tussen Rijnlands en Angelsaksisch niet kent, terwijl de strijd intern in volle gang is, kan de boodschap niet vaak genoeg worden herhaald en besproken.
@Siebe. Nee, het Duitse voetbal is in opmars sinds 2006, toen de Duitsers bij het WK in eigen land een zgn. Sommermaerchen doormaakten en met mooi voetbal onverwacht derde werden in eigen land. Spelers als Schweinsteiger, Podolski en Lahm braken door en ook Van Gaal heeft natuurlijk invoed gehad bij Bayern Muenchen door spellers als Mueller door telaten breken. Juist onder Guardiola lijkt de rek er wat uit, gezien de kansloze nederlagen tegen Real Madrid dit jaar in de Champions League.
@Geo Hiddink vertoon inderdaad trekjes van beiden, maar neigt meer naar het Rijnlands. Hij is echter meer gewend te werken met spelers die of gehoorzaam zijn (Zuid-Korea; Australië) of al vergevorderd in de carrière (PSV; Real). Nu moet hij werken met Robben (vergevorderd) en de rest. dat is andere koek.
Frans
Interessant stuk. Ik ben van mening dat deze twee culturen prima naast elkaar kunnen en misschien wel moeten bestaan. Dat blijkt al wel uit de opmerking dat de ene cultuur niet perse beter is dan de andere. De één gedijt nu eenmaal beter in cultuur A, de ander in cultuur B. Het is dus heel nuttig om bij je keuzes deze informatie in je afweging mee te nemen.
Gerjan Buikema
Interessant artikel, waarvan de essentie -zoals aangegeven- verder reikt dan sport. Apple wordt genoemd als voorbeeld van een Angelsaksisch bedrijf. Volgens mij, net als Google, het toonbeeld van een functionele -platte- organisatie, dus niet een hiërarchische- of divisiestructuur. Kleine teams met veel verantwoordelijkheden. Er wordt veel waarde gehecht aan betrokkenheid en vertrouwen. Dat ligt niet echt in lijn met hoe een Angelsaksische organisatie hierboven wordt geschetst.
Gyuri George Vergouw
Auteur
@Gerjan nou, ik ben niet zo zeker van Apple. Kijken we naar de leiderschapsstijl van Steve Jobs (de baas is de baas), de enorme bonussen en het sturen op aandeelhouderswaarde en het feit dat het (productie)werk is uitbesteed aan bijv. Foxconn. Als er een plek op aarde is waar het werk wordt aangestuurd alsof het Amerika anno 1850 is, dan is het wel bij Foxconn. We zien het alleen niet als Apple, maar dat is het indirect natuurlijk wel degelijk. Kortom, er kunnen aanzetten zijn die richting Rijnlands gaan, maar ik zie toch erg veel Angelsaksisch management, ook bij Apple.
Edward Metgod
Beste Gyuri,

Ik heb bij AZ en het Nederlands XI-tal met Louis van Gaal samengewerkt.
Het hokje waar je LvG plaatst past hem niet.
Guus van Holland
Gyuri, ik ben blij met je uiteenzetting. Ik kan me goed vinden in jouw uitleg over het verschil tussen Cruijff en Van Gaal. En vooral je verwijzing naar de Duitse methode, ingezet na het WK 2002. En nog meer benadrukt na het echec van het EK 2004. Berti Vogts liet het alarm afgaan en riep alle coaches en oud-topspelers bij elkaar. Klinsmann veranderde de hele voetbalcultuur (niet alleen aan de top, maar in alle geledingen, en vooral ook buiten de stadions in sociaal-culturele zin). Visie op spel, tactiek en opleiding is nota bene statutair vastgelegd bij de voetbalbond. Jogi Löw perfectioneerde de visie. Ik heb het al zo vaak geschreven, mede aan de hand van het indrukwekkende boek 'Jogi Löw und sein Traum vom perfekten Spiel' (Christoph Bausenwein, 2011) of zeker het boek van Raf Willems 'Het Mannschaftswunder, waarom Duitsers de besten zijn' (2012). Zie onder meer de oprichting van de Deutsche Akademie für Fussball Kultur, de samenwerking tussen fanclubs, strijd tegen racisme etc. Bayern (hooghartig wegens een veelvoud aan titels en geld) was het laatste bolwerk dat in de visie van Löw wilde geloven. Van Gaal heeft erbij Bayerns iets aan toegevoegd met zijn Angelsaksische model, zoals jij het noemt), de basis was er al en is gelegd door Vogts, Klinsmann en vooral Löw. Nu Guardiola bij Bayern is, hebben de Bayernspelers het moeilijk (overgang naar Cruijffiaans model) . Mocht men in Nederland (KNVB, Van Oostveen cs) nog iets willen bereiken dan is een kijkje in de Duitse keuken raadzaam: langetermijnvisie en op alle fronten van de voetbalcultuur, een bondscoach die in alle geledingen zijn visie laat gelden. Met egocentrisme, hooghartigheid en opportunisme (vroeger een Duitse eigenschap, nu een Nederlandse - ook de Nederlandse media) kom je niet ver. Nogmaals dank Gyuri, hopelijk krijgt jouwe betoog respon. s http://guusvanholland.com/2012/06/27/de-nieuwe-duitse-voetbalcultuur-dankzij-joachim-low/
Gyuri George Vergouw
Auteur
Beste Edward en Guus,

dank voor de reacties

@Edward Ik krijg uit de voetbalwereld altijd te horen dat het niet klopt, maar wat het dan wel is, dat hoor ik nooit. In 2000 was het belachelijk om op strafschoppen te trainen en om de keeper te wisselen (zie De Strafschop en Barend en Van Dorp, juni 2000), In 2006 kreeg ik de wind van voren omdat ik in mijn boek De laatste minuut de Duitse methode zeer positief beoordeelde, in 2010 gaf ik aan dat Van Persie een andere rol bij Oranje moet spelen dan die van spits en zeker geen aanvoerder moet worden en de reacties bij mijn laatste boek Bondscoach waren ook weer zo..het is in de wetenschap ook zo, eerst vindt men het onzin, dan was het eigenlijk niet belangrijk en uiteindelijk heeft iemand anders het bedacht (Frans Hoek bij de keeperswissel bij strafschoppen). Zeker, Van Gaal zal ook Rijnlandse trekjes hebben (Je kan Van Gaal wel uit Noord-Holland halen, maar Noord-Holland niet uit Van Gaal), maar het gaat om de tendens en die is in mijn ogen Angelsaksisch ('geef mij drie maanden' en sanering van team zijn bij United daar typische voorbeelden van). Ik merk dat veel mensen juist wel herkennen wat is beschreven en het ook helpt zaken te duiden.
@Guus Ja het is een fikse strijd om het conservatisme in de voetballerij te bestrijden, de effecten daarvan zien wij nu dagelijks terug op de Nederlandse velden. Ik blijf ondanks alle tegenwerking uit het voetbal strijdbaar en kom binnenkort waarschijnlijk met nieuws op dit vlak. Lees voor het Duitse voetbal overigens ook mijn boek De laatste minuut, de 7 mythen van het Duitse voetbal uit 2006.

Meer over Besturen en organiseren