Leiderschap de belangrijkste succesfactor voor Innovatie in de 21ste eeuw

Het hoge niveau van welvaart dat we in Nederland hebben bereikt, heeft de wil en noodzaak om te innoveren verminderd. Maar innovatie is nu juist nodig om die welvaart die we hebben tenminste te behouden. In Nederland wordt de weg omhoog niet gezocht in investeringen en innovaties, maar veelal alleen in het verlagen van de totale loonkosten. Hiermee wordt misschien op korte termijn de economische groei gestimuleerd, maar op langere termijn zal de groei terugvallen omdat deze alleen duurzaam kan zijn wanneer we nieuwe producten en diensten ontwikkelen. Bovendien hebben we de strijd om de laagste lonen al van de Aziatische landen verloren.

Door innoverende producten te ontwikkelen concurreert men op kwaliteit in plaats van op lagere kosten. De Nederlandse economische structuur met haar hoge loonkosten is beter geschikt om dit type concurrentie aan te gaan. Daarom is het zo belangrijk  dat er door de overheid een beleid wordt gevormd dat toekomst gericht is en waarin innovatie sterk gestimuleerd en gekatalyseerd gaat worden.

Leiderschap is de belangrijkste succesfactor voor innovatie. Leiderschap is per innovatieniveau verschillend. Op landelijk niveau heeft leiderschap te maken met een visie op wat het Nederland op langere termijn nodig heeft, en die zo te communiceren dat de kiezer zich er achter schaart.

Leiderschap bij innovatie is dus iets anders dan leidinggeven of managen. Het heeft te maken met leiding nemen en als leider erkend worden. Als leider bij innovatie zul je tegen de stroom in moeten roeien om je innovatie ideeën te realiseren. Smeden van goede banden met bijvoorbeeld collega`s, klanten en partners is daarbij onontbeerlijk om werkelijk als leider te worden gezien. Jezelf op nationaal niveau als leider opwerpen in deze zin van het woord is geen sinecure. Daar zijn bijzondere leiderschapskwaliteiten voor nodig. Je moet een helder beeld van de toekomst hebben, het heft in handen durven nemen, duidelijke keuzes kunnen maken, engagement tonen, een lange adem hebben en durf creativiteit uitstralen.

De Lissabon-doelen van de Europese Unie om de meest innoverende economie ter wereld te worden, zijn een prachtige startpunt voor innovatie. Helaas moeten we vaststellen dat er op dit punt niet voldoende actie is ondernomen. In 2010 zullen de geplande resultaten nog lang niet zijn gerealiseerd. Het huidige kabinet en ook het Innovatieplatform hebben als doelstelling dat Nederland in de top-5 van de World Economic Forum moet komen, maar we staan pas op de tiende plaats. Het heeft geen enkele zin dergelijke doelstellingen te verkondigen zonder vervolgens duidelijk aan te geven wat dit voor Nederland betekent en hoe we die doelstellingen concreet kunnen realiseren. Zie bijvoorbeeld de behandeling van de miljoenennota 2010 in de Tweede Kamer. Het is onbegrijpelijk dat politiek en media dit manco onvoldoende onderkennen, omdat het om een zaak gaat die van wezenlijk belang is voor de toekomst van ons land.

Kortom , kennis, innovatie en het kunnen beschikken over adequate informatie vormen de centrale hulpbronnen van de economie in de 21ste eeuw. Hierdoor ontstaat als het ware een extra intelligentie die tot enorme besparingen, oplossingen van structurele problemen en continue toegevoegde waarde kan leiden. Nederland kan en moet in de kenniseconomie een leidende rol in Europa innemen en niet de zelfde fout maken als aan het begin van de het Industriële tijdperk.

Riens Meijer, veranderingseconoom. Lees ook: Waarom een Minister van Toekomst en Innovatie noodzakelijk is

Begin 2025 goed!
Verbeter je persoonlijke effectiviteit en managementvaardigheden

50% korting op een Pro-abonnement 

Upgrade nu voor €100 en krijg onbeperkt toegang tot alle artikelen en kennisbankpagina’s >> 

Jan Piet Baas
Lid sinds 2019
Welke vorm van leiderschap nodig is en welke kwaliteiten dat vraagt is volgens mij in hoge mate situationeel bepaald. Hoe het op anderen overkomt en wat we er mee bereiken hangt samen met de mate van authenticiteit. Voor mij betekent authenticiteit dat de woorden die iemand spreekt ondersteund worden door zijn/haar lichaamstaal en daden. De noodzaak om door anderen als leider erkend te worden om leiderschap te kunnen tonen is een valkuil die kan leiden tot manipulatie en bedrog om die erkenning te krijgen. Ik denk dat de crisis in de financiële sector hier een goed voorbeeld van is. Ik denk dan altijd aan het sprookje over de nieuwe kleren van de keizer, waar het uiteindelijk de onschuld van een kind is die maakt dat iedereen de waarheid ziet. Die onschuld hervinden en passend reageren in elke situatie zonder te handelen volgens het boekje is de ware uitdaging voor een leider.
Riens Meijer
Auteur
Geachte heer Baas, wat u zegt is helemaal waar. Door allerelei trainingen en het aanleren van kunstjes zijn mensen zich gaan voordoen als  bestuurders terwijl zij dat qua aanleg en karakter in het geheel niet konden waar maken.
De kunst is daardoor heen te prikken en nagaan wat de authenticiteit van een persoon is.
Mijn ervaring is dat dit in een persoonlijk gesprek van circa  1,5 uur wel mogelijk is.
De belangrijkste functie van commissarissen is op het juiste moment , op de juiste plaat, de juiste persoon benoemen. We kunnen redelijk eenvoudig nagaan dat daar bepaald geen hoge prioriteit aan is gegeven; met alle negatieve gevolgen van dien. Daarnaast moeten we ons realiseren dat een onvermijdelijk gevolg van de schaalvergroting in het Industriéle Tijdperk is dat het beheersen van processen steeds belangrijker is geworden Daardoor zijn vernieuwingen en innovaties niet meer vanzelfsprekend geworden. Alles is gericht geweest op groei zonder ermee rekening te houden dat er ook voor ondernemingen grenzen aan zinvolle groei zijn.  De verandering in aanzien en beloning van managers in verhouding tot de professionals heeft significante gevolgen gehad voor de studiekeuze van Nederlandse studenten. vanweg betere betaling, snellere carrière en meer aanzien verkiezen zij in toenemende mate een loopbaan buiten de harde wetenschap.
Riens Meijer