2007: het jaar van de digitale dictatuur

Afgelopen jaar was het jaar van ‘You’, met dank aan YouTube, het mondiale podium voor homevideo’s. Zeg maar het jaar van de onbenulligheid op wereldschaal. Maar goed, wel gelauwerd. Door Time Magazine, dus het garnizoen ‘achter de oren krabbers’ zal wel iets over het hoofd zien. Dit jaar gaan we verder op de ingeslagen weg: 2007 wordt het jaar van de digitale dictatuur. We gaan vooruit, alleen de verkeerde kant op. De digitalisering gaat dit jaar, en de jaren daarna, de enige hoofdrol spelen in een mondiaal drama waarin ‘You’ nog slechts de rol van figurant speelt. Of van aangever. Want even voor de goede orde: deze wereldschokkende bewegende beelden zijn er al sinds mensenheugenis, alleen overheerste toen nog het fatsoen (of de schaamte) om voorstellingen te reserveren voor tussen de schuifdeuren. Echt belangwekkend of interessant is het allemaal niet.

Wel een hoofdrol met ingrijpende gevolgen, want in ons Second Life wordt wat we doen vastgelegd, aan elkaar gekoppeld, en gebruikt. En dat op een manier die George Orwell zich in 1984 niet had kunnen voorstellen. Is dat erg? Het zal de meesten worst zijn dat hun digitale voetstappen met CSI-precisie kunnen worden ontleed. Wellicht wordt het wat hinderlijk wanneer je opeens door Schimpie wordt toegesproken, omdat het systeem heeft ontdekt dat je verscheidene keren ‘schimmel’ als zoekwoord hebt ingevoerd. Oké, EN ‘kaas’, maar deze lijn doortrekken naar ‘schimmeltenen’ is vanuit geurperspectief niet onlogisch. Wie zulke kaas kan verdragen, moet wel zonder geurvreters door het leven stappen.

Gevaarlijk wordt het wanneer de digitale hoofdrolspeler zich als het ware opdeelt tot een almachtige, veelvormige en abstracte ‘digitaliteit’. Een hoofdrolspeler, regisseur en producer in een ‘persoon’ die ongecontroleerd heel langzaam ook de menselijke figuranten digitaliseert. Waarbij de enige vrijheid is gelegen in het feit dat we met zijn allen nog wel zelf het script mogen schrijven. Jawel. ‘You have the the right to free speech, as long as you don’t actually try it.’

Op dat moment is Second Life gewoon Life. Fraaie voorstellingen vind je ook in de Nederlandse theaters, in bijvoorbeeld het toonaangevende GeenStijl. Prachtige scènes van een kotsend meisje, een poepetende jongen, vastgelegd met de mobiel. Niemand helpt of grijpt in, want het is toch film? De acteurs in Chainsaw Massacree stappen toch ook niet uit hun rol op het moment suprême. Fantasie wordt werkelijkheid, en inderdaad, werkelijkheid gestaag fantasie. Net zoals ‘the medium the message’ is, zo maakt het theater zijn eigen voorstelling. En dat theater kent zijn mantra: ‘We have the right to free choice, as long as we don’t actually use it.’

In zijn boek Het wilde vlees spreekt Joep Schrijvers van een neo-logistieke orde, een orde die verantwoordelijk is voor de geleidelijke ontmenselijking. Hoewel ook Schrijvers de invloed van de digitalisering onderkent, is bij hem de economie de drijvende kracht achter deze orde. De digitalisering is slechts een instrument dat een neo-logistieke orde mogelijk maakt. Een paar jaar geleden misschien, maar nu niet meer. De Digitale Dictatuur kent zijn eigen orde, gesteund door een heel lange en machtige arm, namelijk ‘You’.

(Deze nieuwjaarsboodschap is eerder uitgesproken op HollandsGlorie.)