Kweken we 'zesjes cultuur'?

Steeds weer merk ik in gesprekken met managers en trainers op dat ze steeds minder vaak vinden dat mensen ontwikkelbaar zijn. Je bent wie je bent, en daarmee moeten we het doen. Je kunt beter wat goed is versterken, zeggen ze dan, dan verbeteren wat niet goed ontwikkeld is. Dan krijg je een zesjescultuur. Maar is dat wel zo? Wordt hier niet al te ongenuanceerd van alles beweerd?

Om te beginnen is het niet waar dat mensen niet zouden kunnen veranderen. Natuurlijk, er zijn dingen die je moeilijk kunt veranderen. Temperament bijvoorbeeld. Of zorgzaamheid. En toch blijkt keer op keer als je met mensen praat dat ze zich prima kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden. Dan laten ze bovendien ander gedrag zien. Ze zijn veranderd.

De menselijke geest lijkt wat dat betreft op een stad. Toen je twintig jaar geleden door Amsterdam liep, zag je op bepaalde plekken een andere stad dan vandaag de dag. De infrastructuur van de stad is echter grotendeels hetzelfde gebleven. Met andere woorden: binnen de bestaande context van de stad zijn veranderingen aangebracht. Zo is het ook een beetje met de mens.

Maar wat ik wil benadrukken, omdat ik er zo ontzettend veel discussie over moet voeren: mensen zijn veranderbaar. Ze hebben zich telkens weer aan te passen aan omstandigheden; kunnen tot op hoge leeftijd nieuw gedrag aanleren, maar niet op alle gebied. Er zijn dus delen in onze persoonlijkheid veranderbaar en er zijn delen niet. Dat onderzoeken is een mooie uitdaging. Sterker nog: het is zelfs aan te raden om door te leren tot op hoge leeftijd. En anders zorgt het leven er wel voor dat je je anders gaat gedragen.

Geloof hebben in leren, je aanpassen en het vermogen te kunnen veranderen is volledig op zijn plaats. Dus blijf leren. Ook al omdat je dan ontdekt wat je niet kan aanleren. Ik heb het nut ervan gezien, dat mensen inzicht hadden in dat wat ze niet konden leren, want dat maakt realistisch. Je alleen maar richten op versterking van de goede dingen leidt er niet toe dat men zich goed realiseert wat men niet kan. Bewustzijn over wat je valkuilen en beperkingen zijn helpen in de samenwerking.

Die dingen prefereer ik boven het idee dat mensen niet te veranderen zijn. We moeten accepteren dat het aanleren van iets nieuws wat langer duurt. Maar daarmee heb je nog geen zesjescultuur gekweekt.

Bert Overbeek houdt zich bezig met neuropsychologische toepassingen in management, training, coaching en Management Development.  Hij geeft workshops en lezingen over onderwerpen rondom deze thema’s, zowel op basis van open inschrijving als in company. Onlangs verscheen van hem het top 10 boek ‘Het flitsbrein’. Hij twittert op Goeroetweets en informatie over hem vindt u op zijn website: pitchersupport.jimdo.com  (mail: pitcher.support@hetnet.nl)