Bestaat je baan nog in 2025?

Natuurlijk maken we ons druk om de wanen van alledag. Maar het wordt toch wel tijd om als samenleving en als politiek eens te gaan nadenken over wat techniek gaat doen met onze samenleving. En over de oplossingen daarvoor. De komende decennia groeit onze wereld van 7 naar 9 miljard mensen. De werkende bevolking neemt toe met 1 miljard. Maar de kans is aanwezig dat door de robots en computers talloze banen verdwijnen.

Is dat erg? Niet als die andere voorspelling ook uitkomt. Dat we een enorme hoeveelheid overvloed produceren tegen hele lage kosten. Dan moeten we er alleen voor zorgen dat we goed met die welvaart omgaan. Hem eerlijk verdelen, kortom. En we moeten ophouden met het idee dat je je als mens alleen maar zou kunnen realiseren door betaalde banen.

Er komt dan ook een hele andere wereld aan, waarin het principe van survival of the fittest zal moeten worden vervangen door een socialer systeem. Dit vooral ook om te garanderen dat er voldoende consumenten blijven, en om de criminaliteit in de hand te houden.

Het intussen populaire idee van een basisinkomen-voor-iedereen lijkt me uitstekend. Wie werkt krijgt bovenop zo’n basisinkomen bonussen en heeft dus meer. Dit kan betaald worden omdat er door ICT en robots grote welvaart wordt gegenereerd. Mensen werken zo min mogelijk in vaste dienst van organisaties en voor elk project worden mensen ingehuurd die na het project weer los worden gelaten en in hun basisinkomen terugkomen.

Het is maar een voorbeeld. Voor de politiek is het belangrijk om dit soort zaken te doordenken. Hoe gaan we de samenleving gezond houden? Hoe gaan we ervoor zorgen dat we de toekomst niet ingaan met schitterende techniek maar een armoedige samenleving waarin de ongelijkheid tussen mensen maar blijft toenemen, en daarmee de criminaliteit? Hoe gaan we de welvaart verdelen?

Die uitdagingen staan echt veel te weinig op de agenda van de politieke partijen. Terwijl onze regering weet dat Deloitte heeft geprognotiseerd dat de komende jaren 800 000 banen in de branche van marketing, economie en recht zullen verdwijnen, en een half miljoen in de techniek .

Het idee dat iedereen per se een baan zou moeten hebben, zit nog diep in onze actualiteit verweven. Maar met het oog op de toekomst lijkt het een verkeerd idee. Hoe strijdig het ook lijkt met onze arbeidsethiek en –moraal, het is niet nodig dat iedereen moet werken in de toekomst.

Uiteraard blijft er heel wat werk over voor mensen, maar met een groeiende werkende bewolking van 1 miljard mensen en een drastische afname van het werk dat voor handen is, kunnen we wellicht beter kijken hoe we de wereld daarop instellen. En als we daarbij nou ook nog verder gaan met de ontwikkeling van schone technieken, dan heb je het over een lange termijn. Dan kunnen we zonder veel zorgen overgaan naar The New Machine Age.

Dat is duurzame inzetbaarheid en strategische personeelsplanning op de langere termijn.

Bert Overbeek is al meer dan 20 jaar trainer, coach en interim manager in het bedrijfsleven. Hij is onder meer DISC- en Birkman gecertifceerd en vertrouwd met Belbin, kernkwadranten, de RET, TGI,  competentiemanagement en nog meer methoden. Hij schreef drie managementboeken. Een daarvan (‘Het Flitsbrein’) haalde de top 10. Om zijn vak te vernieuwen betrekt hij neuroinzichten, biopsychologie en evolutiewetenschappen in zijn werk. Ook geeft hij lezingen over organisaties in het jaar 2020-2050. Hij is te bereiken via pitcher.support@hetnet.nl