PBL over paden naar klimaatneutrale mobiliteit

Nederland wil in 2050 klimaatneutraal zijn, wat een drastische vermindering van broeikasgasemissies vereist, ook in de mobiliteitssector. De mobiliteitssector (inclusief internationale lucht- en scheepvaart) is verantwoordelijk voor 20 procent van de totale uitstoot van broeikasgassen in Nederland.

Het realiseren van een klimaatneutraal mobiliteitssysteem in Nederland in 2050 is haalbaar, maar brengt grote uitdagingen met zich mee. Naast technologische ontwikkelingen en hernieuwbare brandstoffen is er ook aandacht nodig voor gedragsverandering. Het paper 'Klimaatneutrale Mobiliteit in 2050' van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) onderzoekt verschillende paden om klimaatneutraliteit in de Nederlandse mobiliteitssector te bereiken in 2050.

Vooruit kijken

De uitstoot van broeikasgassen door mobiliteit vertoont een dalende trend sinds 1990, maar het tempo van verduurzaming moet omhoog. De daling is deels te danken aan structurele trends (zoals de groeiende inzet van biobrandstoffen en een zuiniger wordend en elektrificerend wagenpark), maar ook aan verschuivingen in brandstofvraag in de zeevaart en het wegvervoer.

Het paper schetst paden naar klimaatneutrale mobiliteit in 2050 voor wegverkeer, binnenvaart, zeevaart en luchtvaart, middels backcasting. Deze paden worden vervolgens vergeleken met de verwachte ontwikkelingen tot 2040 (forecasting) op basis van het huidige beleid om te beoordelen of Nederland op de goede weg is.

Paden naar klimaatneutrale mobiliteit

Wegverkeer: Beide geschetste paden naar klimaatneutraal wegverkeer in 2050 hebben als hoofdrolspeler batterij-elektrische aandrijving. Waterstof kan mogelijk een rol spelen in het zware wegvervoer. Het verschil tussen een behoudend en innovatief pad zit vooral in het tempo waarin de wagenparken elektrificeren.

Luchtvaart: Hernieuwbare brandstoffen (biokerosine en synthetische kerosine) staan centraal. Waterstof kan een bescheiden rol spelen.

Binnenvaart: Er zijn meerdere technologieën in ontwikkeling, waaronder batterij-elektrische aandrijving, methanol en waterstof, en drop-in biobrandstoffen.

Zeescheepvaart: Verschillende hernieuwbare brandstoffen kunnen een rol spelen, zoals biodiesel, bio-LNG, biomethanol en e-brandstoffen.

Conclusies

Voor het wegverkeer ligt het emissiepad in lijn met het pad naar klimaatneutraal, mede dankzij EU-regelgeving en stimuleringsmaatregelen. Echter, er zijn kanttekeningen te plaatsen bij de voorspellingen, zoals de snelheid van de uitrol van laadinfrastructuur en de acceptatie van elektrische auto's door consumenten. De luchtvaart en zeescheepvaart lopen achter op het transitiepad, mede doordat concrete beleidsinstrumenten op mondiaal niveau ontbreken. De binnenvaart heeft nog grote stappen nodig, omdat concrete beleidsplannen voor de langere termijn ontbreken.

Uitdagingen

Het paper benoemt een aantal belangrijke uitdagingen, waaronder het beleidskader, de technologieontwikkeling, energie-efficiëntie en de noodzaak tot gedragsverandering. Ambitieuze doelen zijn cruciaal. Voor de lucht- en zeescheepvaart zijn er in mondiaal kader wel klimaatdoelstellingen vastgelegd, maar die zijn nog niet uitgewerkt in concrete instrumenten. In technologieontwikkeling zijn er vooral bij de scheepvaart er nog uitdagingen. Er zijn mogelijkheden voor verdere verbetering van de energie-efficiëntie bij alle vervoerswijzen.

Veranderingen in mobiliteitsgedrag kunnen een belangrijke rol spelen. Stimulering van duurzamer mobiliteitsgedrag kan bijvoorbeeld door infrastructurele maatregelen en prijsbeleid.

Bron: PBL