Samenwerken aan ontwikkeling

Wat zijn de verschillen tussen de overheid en de wereld daarbuiten? En welke verschillen zien mensen die van een topfunctie bij de rijksoverheid naar een positie daarbuiten verhuisden, of van buiten de rijksoverheid juist naar een topfunctie erbinnen? Dat is het vertrekpunt voor een serie interviews met oud-topambtenaren over trends en ontwikkelingen binnen het openbaar bestuur. In dit deel van de serie: Jos van Gennip, voormalig plaatsvervangend DG bij het ministerie van Buitenlandse Zaken en huidig lid van de Eerste Kamer.

In dit interview ge...

Ruben Jongkind
Het is volgens Jos van Gennip een fabeltje dat hulp niet helpt. “Kijk naar India, Zuid-Korea of Hongkong. Daar heeft de hulp wel degelijk landen op weg geholpen. En op lange termijn heeft het aanleggen van havens in ontwikkelingslanden zeker een positief effect”. Met dat argument spoort Van Gennip ook andere EU-landen aan om iets te doen aan hun hulpbudget. Dat is nu veel te laag (slechts 0,3% van het bruto binnenlands product), waardoor allerlei internationale doelstellingen in het gedrang komen.

- In Afrika hebben de vele miljarden die de afgelopen jaren uit de zakken van ondernemend Nederland zijn geklopt erg weinig opgeleverd. Alleen ondernemers die produceren en aldus zorgen voor kapitaalaccumulatie kunnen de welvaart in een land op lange termijn garanderen. Hulp en i.h.a. subsidie (los van de vraag bij wie deze subsidie uiteindelijk belandt) zorgen juist voor een verstoring van de marktwerking, waardoor de hulpontvangers op de lange termijn slechter af zijn. Alleen indien er een continue geldstroom gegarandeerd blijft, kan de hulp effect hebben. De individuen in die landen leren m.a.w. niet op eigen benen staan. Logisch want stop je met de subsidies, dan zijn er geen levensvatbare ondernemingen en is er geen gezond kapitaal om de zaak draaiende te houden. Dan nog de vraag hoeveel van het BNP genoeg is voor hulp. Als 0,3% niet genoeg is waarom is 0,4% dan wel genoeg? Is het dan niet ethischer 80% van het BNP af te staan, als hulp helpt?

Nee, alleen afschaffen van protectionisme en het terugdringen van de totalitaire staten in de arme landen die een verwoestende werking hebben op de welvaartstoename, zal (langs de wet van Ricardo) leiden tot verhoging van zowel 'onze'als hun welvaart.

Verder zegt dhr van Gennip: "“Ten eerste zijn de topsalarissen in het bedrijfsleven te hoog en daardoor staat ons Rijnlandse model onder druk. "

- Los van wat deze abstractie concreet inhoudt, is het weer veelzeggend dat juist een politicus, die zijn geld verdient door het afhandig maken van geld van het bedrijfsleven onder dreiging van geweld, durft te zeggen dat men juist in het bedrijfsleven te veel geld verdient. Op zich om 1 reden vreemd: hoe meer men in het bedrijfsleven verdient, hoe hoger de belastingopbrengst en dus de salarissen en macht van politici kunnen zijn (hoewel daar gegeven de Laffer curve een grens aan zit), maar om belangrijkere redenen verklaarbaar: vooral het simpele volk kwijlt bij het aanscherpen van horen van rijk-arm tegenstellingen. Van gennip werpt zich uiteraard graag op als de barmhartige die de rijken verfoeit. Omdat er meer stemmers zijn die arm zijn dan extreem rijk, is dat een slimme zet.

Mijn vraag aan Van Gennip: hoeveel verdienen de topmanagers te veel? Wie bepaalt hoeveel ze te veel verdienen? Nog steeds zijn er blijkbaar politici die de simpele axioma's van de economie niet willen of kunnen doorgronden. Loon is gewoon een prijs. Net zoals suiker, pannenkoekenmix, truien en auto's niet te duur of te goedkoop zijn, zijn ook lonen dat niet. Als 1 van de partijen de transactie niet satisfactory acht, gaan zij deze (als er tebnminste sprake is van vrijwilligheid) niet aan. Blijkbaar is de manager het loon waard. Het zou me niets verbazen als de grens van hoeveel een topmanager mag verdienen meeontwikkelt met het salaris van dhr van Gennip zelf ;)