De Participatiesamenleving: van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen dat’

Cover stories · Interviews

Met op de achtergrond het geluid van het klokkenspel van de Basiliek van de heilige Liduina spreken we op een vroege zonnige lenteochtend met gemeentesecretaris Jan van Ginkel. Over de toepassing van langzaam leiderschap binnen de gemeente Schiedam. Om zo een organisatie neer te zetten die meeademt met de samenleving. In lijn met de contouren van onze participatiemaatschappij. En door het interveniëren in vastgeroeste cultuurpatronen wordt er in die jeneverstad uit een compleet ander vaatje getapt dan men was gewend. Want deze gemeente was een paar jaar geleden frequent onderwerp van gesprek in de pers. Heus niet altijd even positief ... 

Volop in transitie naar een heuse participatiemaatschappij

Realiseer je Dirk-Jan dat we momenteel middenin een geweldige maatschappelijke transitie zitte...

Dik Brouwmeester
Nou, als ze voor al hun maatregelen zoveel woorden nodig hebben, heb ik er een hard hoofd in.

Hier is geen chocolade van te maken, ben ik bang.
Peter de Bois
Tja, ik begrijp de vorige reactie wel, dit is een heel correct en in principe goed bedoeld verhaal, maar zelf ik als professional kan door de veelheid van beleidstaal en het toch wel min of meer old boys netwerk sfeertje de beoogde content niet meer vinden.

Deze tekst is onbegrijpelijk voor die mensen die in hoge mate de bepalende partner en factor zullen zijn in het realiseren van die participatie maatschappij.

Hoe kan dat.

We hebben het wel over een zeer belangrijke verandering in het dagelijks leven van bewoners en gebruikers van steden. Namelijk de urgente noodzaak het dagelijkse leven zo in te richten dat we intensief participeren, een persoonlijke bijdrage leveren, in die samenleving. Dat is nodig om meer met minder geld te kunnen realiseren. Dat is heel erg nodig mede van wegen het feit dat mensen, professionals, die van bewoners een mandaat hebben gehad om namens ons zaken te regelen daar een puinhoop van hebben gemaakt vaak ten voordele van hun zelf.

Tegen wie praat de management site eigenlijk, met wie wil de site haar kennis en inzichten delen, zelf als het de eigen discipline en experts betreft zou ik het wat steviger aanpakken, de tijd voor is daar rijp en geschikt voor anders gaan andere het doen, denk ik.

Vriendelijke groet Peter de Bois
Dirk-Jan de Bruijn
Dank Peter (2x) voor jullie reacties.

Als 'journalist' in deze voel ik me aangesproken als het over de vorm gaat, de verpakking en de woordkeuze. Kern is om anderen te laten genieten van de inspiratie van wat er in Schiedam onder de bezielende leiding van Jan van Ginkel allemaal gebeurt. Waar forse stappen worden gezet, naadloos passend in de filosofie van de participatiemaatschappij. Gericht tot andere collega managers, bestuurders of leiders van publieke organisaties: opdat zij daar van kunnen leren, die elementen eruit kunnen halen die passen in hun veranderarsenaal. Daar was ManagementSite toch voor, of niet soms? En je opmerking Peter over het feit dat het teveel beleidstaal is herken ik niet zo, maar neem je suggestie uiteraard ter harte!

Groet Dirk-Jan
Dik Brouwmeester
Ik ben slechts een belangstellende collega-journalist, dus ik behoor inderdaad niet tot de doelgroep. Maar dan nog vrees ik dat ook een deel van de doelgroep hier afhaakt.

Mijn eigen werk bestaat voor een belangrijk deel uit het begrijpelijk maken van teksten en soms ook beleidsteksten. Dat betekent dat je heel kritisch moet lezen en streng moet zijn.

In wat Peter de Bois zegt, kan ik me ook vinden.

Vriendelijke groet,

Peter Urbanus
Branko Lastdrager
Met plezier gelezen dat bevlogen en gepassioneerde mensen dapper een poging doen een andere beweging te maken in de volledig doorgeslagen machinebureaucratie. Een beweging gestoeld op gewoon doen, met beide benen op de aarde aan de slag. Is deze casus ook weer een mooi voorbeeld van.
Willem Mastenbroek
Pro-lid
Een bevlogen en enthousiast verhaal. Fijn dat de overheid over zulke mensen beschikt. Maar dan de uitvoering. Wat doet men. Hoe komt de organisatie in beweging? Dan wordt het verhaal toch wat 'dun'.

Ik ben bijvoorbeeld benieuwd hoe het MD programma gaat werken. Wat ik erover lees stelt mij niet gerust. Wordt dit vooral praten over de visie en waar men naar toe wil?
Ik zou zeggen: Zet de managers aan het werk. Laat ieder met de eigen mensen mbt het eigen verantwoordelijkheidsgebied enige concrete acties optuigen om de participatie samenleving handen en voeten te geven. Als ze daarbij op de een of andere manier burgers willen inschakelen, prima! Besteed het opleidingsbudget om ze daarbij te ondersteunen. En Jan van Ginkel natuurlijk in de rol om dit te monitoren.

Kortom: visie omlaag, acties omhoog en de samenleving in.
martin
Ga je topambtenaren vragen hoe de organisatie waarvoor zij verantwoordelijk zijn, functioneert dan zullen ze veel van deze topmanagers vertellen dat:
- er diepgaande veranderingen plaatsvinden,
- veel medewerkers, samenwerkingspartners en klanten enthousiast zijn,
- de resultaten nog niet voor iedereen zichtbaar zijn,
- de organisatie op de goede weg is.
Vraag niet welke resultaten tegen welke kosten bereikt zijn die anders niet bereikt hadden kunnen worden.
Vraag niet wat er wanneer klaar is als het klaar is.
Vraag hun medewerkers niet tegen welke schade de veranderingen zijn ingezet.
Vraag de gemiddelde klant niet of hij/zij zich nu echt beter gehoord voelt.
En vraag al helemaal niet hoe men weet of er draagvlak onder burgers is over de ingezette koers.
Participatie-maatschappij... Als er echt naar ons geluisterd werd dan durfden ze dat slappe excuus niet meer te gebruiken om hun onmacht om werkelijk iets positiefs voor de maatschappij te organiseren, te maskeren.
Jan van Ginkel
Dag Willem,
Dank voor je reactie. Mag ik proberen te reageren?
Je schrijft "zet de managers aan het werk". Natuurlijk gebeurt dat in Schiedam, vaak op zulke mooie manieren dat ik ze niet eens zou kunnen verzinnen. Managers nemen gelukkig veelal hun ruimte die past bij hun team, werkveld, etc. Daar zou een heel artikel aan te wijden zijn ;)
Toch zeg ik het liever net even anders, namelijk "zet de medewerkers aan het werk". De medewerkers, vanuit hun eigenaarschap, hun inzicht in wat dagdagelijks op ze afkomt en hun feitelijke interacties met delen van de stad, vormen de drager voor de organisatieontwikkeling gericht op blijvend aansluiten op de dynamiek van de Schiedammer, de stad en de regio. Van een visie verbetert de wereld niet, wel van de uitvoering ervan. Vandaar dat het HRD-programma zo focust op de eigen kracht van medewerkers en dat feitelijke interventies veelal op de uitvoering betrekking hebben, zie een paar van de genoemde voorbeelden in het artikel.
Hartelijke groet, Jan
Willem Mastenbroek
Pro-lid
Beste Jan

Mijn dank voor je reactie.

Je schrijft "Van een visie verbetert de wereld niet, wel van de uitvoering ervan".

Mee eens!

Vandaar mijn nieuwsgierigheid mbt de uitvoering. Hoe ziet de praktische invulling van de participatie samenleving in Schiedam eruit. Welke acties of initiatieven worden ondernomen. Hoe worden burgers erbij betrokken. En wat leren we daarvan om volgende initiatieven meer slaagkansen te geven.

Daarover lees ik, ook in jouw reactie, nog weinig.

Hartelijke groet/Willem
Jan van Ginkel
Willem,
Je stelt relevante vragen! Immers, eerder deelden we met elkaar dat het uiteindelijk alleen de uitvoering is wat telt. Ik zou je kunnen vertellen over onze lerende insteek ten aanzien van sociale wijkteams, over de beweging SchiedamsDoen (zie .nl), over... etc. etc.
Maar ik heb een beter plan! Ik nodig je uit om een dag met me mee te lopen, dan zal ik je een selectie van dingen laten zien en ervaren die allemaal betrekking hebben op uitvoeringskracht.
Deal?
Met vriendelijke groet, Jan
Shielta Ramautarsing
Lid sinds 2019
Beste Jan,

met belangstelling heb ik als oud medewerker van de gemeente Schiedam je artikel gelezen. Wat mij raakt in je artikel is het lef en doorzettingsvermogen om binnen een organisatie waar heel wat onkruid gewied moet worden en veel plantjes water nodig hebben, zo open te staan voor het ontwikkelingspotentieel van de medewerkers (en managers). Uiteraard is het zo dat iemand zelf verantwoordelijk is voor zijn eigen ontwikkelingsproces en de groei daarin, maar een werkomgeving die daar ruimte voor biedt en dat faciliteert zal daar zeker in meehelpen.

Als we kijken naar de slag die gemeenten moeten maken in het kader van"zorgen voor" naar "zorgen dat", is het noodzakelijk dat de organisatie investeert in een andere manier van werken, die meer gericht is op samenwerking, betrokkenheid en verbinding. Deze omslag zorgt in veel gemeenten bij medewerkers voor onrust, doordat gemeenten geen keuze maken in wat voor soort organisatie zij wil zijn. Ik wil dan ook mijn complimenten geven dat jij deze keuze wel heel duidelijk maakt en daarop stuurt en daarbij dus (zoals gezegd ) oog hebbend voor het ontwikkelingspotentieel van medewerkers. Wat mij betreft zouden veel meer mensen in jouw positie op deze wijze leiding mogen geven. De participatiemaatschappij vraagt om eigen regie en zelfsturing van burgers, maar dat kan pas van de grond komen als de overheid hier zelf toe in staat is.

Mede door Schiedam is bij mijzelf een ontwikkelingsproces opgang gebracht, waardoor ik momenteel als coach/adviseur/trainer werkzaam ben en mij o.a. richt op de professionaliseringsslag die medewerkers moeten maken. Mocht je hier in geïnteresseerd zijn, dan praat ik graag verder met je onder het genot van een kopje koffie.

vriendelijke groet,

Shielta Ramautarsing
c kolenbrander
En dan in aansluiting.... wat gebeurt er dan concreet? Hoe doe je het als uitvoerende partner/opdrachtnemer? DOCK is een uitvoerende organisatie die in Rotterdam in de eerste aanbesteding 2 percelen heeft binnen gehaald. In Charlois Noord doen we een gemixte opdracht van participatie en maatschappelijke dienstverlening. Het concept dat wij ontwikkeld hebben hiervoor heet Blended aanpak. De resultaten van 2013 hebben we in een factsheet op een rij gezet. Geïnteresseerd..... http://www.dock.nl/sites/dock.nl/files/user/dock_factsheet_charlois.pdf

Inmiddels werken we zo in Feijenoord, Kralingen-Crooswijk, samen met al onze partners in de wijk, met bewonersinitiatieven, vrijwilligersorganisaties, e.d. Blended. In Prins Alexander, Hillegersberg-Schiebroek en Noord doen we het ook, maar daar hebben we alleen de opdracht voor participatie. Dus daar zetten we extra in op de samenwerking met de organisatie voor maatschappelijk werk.
DOCK volgen op Facebook kan ook. We hebben veel accounts van medewerkers en afdelingen. Die van mij: https://www.facebook.com/carolinekolenbrander.dock
Met hartleijke groet,
Caroline Kolenbrander
Willem Mastenbroek
Pro-lid
Beste Jan

Mijn dank voor je uitnodiging in je reactie. Ik neem contact met je op.

Mvg/Willem
fs
Het is gewoo weer terugnaar de iddeleuwen. Ton werd er ook niet voor armen en zwakke gezorgd, die gingen gewon eerder dood. Iedereen moet het zelf maar uitzoeken, heb je rijke familie zit je goed.

Meer over Overheid