Duaal management

Er zijn veel soorten management. In mijn boekenkast staat een boek waarin meer dan vijfhonderd managementvormen zijn beschreven. Duaal management komt er niet in voor. Dat is dan ook een typisch Nederlandse vinding. Managers en professionals hebben in ons land altijd een wonderlijke relatie gehad, vooral in de gezondheidszorg. In bijna alle Nederlandse ziekenhuizen is de relatie tussen de Raad van Bestuur en de medische staf een bron van veel conflicten.

Leiding geven aan professionals heeft niets te maken met operationele opgaven, zoals: wat is de diagnose en welke behandeling is geïndiceerd, maar veel meer met randvoorwaardelijke zaken als formatie, budget, huisvesting en opleidingsfaciliteiten.

Veel professionals in de gezondheidszorg zijn BIG-geregistreerd en hebben hun eigen tuchtrecht en beroepsaansprakelijkheid. De verantwoordelijkheid voor de prestaties ligt bij de professional en niet bij de manager. Dat is een specifiek probleem waaraan ook in de managementliteratuur veel aandacht is besteed.

Als leidinggevende aan professionals was mijn grootste zorg het regelen van de eigen kwaliteitsbewaking en deskundigheidsbevordering. Collegiale intervisie en supervisie zijn daarbij sleutelbegrippen. De vliegveiligheid in de wereld is aanzienlijk verbeterd toen de verantwoordelijkheid daarvoor in handen kwam van de hele bemanning en niet meer alleen in die van de gezagvoerder. Deze veiligheidsprotocollen voldoen ook goed in operatiekamers. Maar dit terzijde.

Professionals hebben geen managers nodig maar bestuurders die de randvoorwaarden goed regelen. De inhoud regelen ze met collega’s. Over de manier waarop ze dit doen volgens hun eigen professionele richtlijnen leggen ze verantwoording af aan de bestuurder. Alleen in ons land krijgen professionals twee managers. Een inhoudelijke voor de kwaliteit van de zorg- en dienstverlening en een gewone, die meer vanuit de beheersmatige aspecten leiding geeft.

Ik ken een professional die werkt onder duaal management. Beide managers zijn man en psychiater. Om hun BIG-registratie te behouden behandelen ze zelf cliënten, vanuit dezelfde afdeling waaraan ze leiding geven. Dat heeft volgens mij niets meer met management te maken. Ik hoop dat de bestuurder daar zijn werk doet. Dan hoeven de duale managers niet te managen en komt het allemaal toch nog goed. Maar ik vrees het ergste.