Verfrissend: doe alles eens anders dan normaal

Het is bij veranderingsprocessen altijd oppassen geblazen. Ook voor directies en verandermanagers. Soms lijkt alles te gaan zoals je wilt maar dan gaat er toch iets mis. Iemand voelt zich gekwetst. Of je zegt iets onbedoeld vervelends. Of je loopt maar peptalk uit te kramen, terwijl de tong van de omgeving op hun schoenen hangt. Of er zijn mensen die negatief over je praten zonder dat je er erg in hebt. En ineens vind je die mensen tegenover je op een belangrijk moment. Dat noem je dan weerstand. Het lijken kleine dingen maar het zijn de redenen dat zo'n 70-80% van de veranderingsprocessen het einde niet halen. Mensen zeggen wel dat ze van veranderingen houden, maar is dit wel zo? Zeker niet altijd. In principe lijken mensen gehecht aan hun routines. Dagelijks de gang naar je dingen, dat vinden veel mensen fijn. Niets lijkt zo moeilijk als veranderingen aanbrengen in je routine. In mijn werk heb je altijd met veranderingen te maken en mensen zeggen dan vaak 'Dit hoef je niet te veranderen, we doen het zo en we blijven het zo doen.'

Stel ik een verandering voor in een gesprek, dan wordt er nogal eens een uitleg gegeven waarom het niet kan. Meestal is dat dan niet zo. Het kan wel anders, maar dan moet je een paar dingen anders regelen. Maar ga je het daarover hebben, dan ontstaat er voor mijn gevoel een mist waarin de verandering spaak loopt. Mensen leggen dan allervriendelijkst uit waarom het moeilijk is om het morgen uit te voeren. En alles blijft zoals het is. Met de mededeling dat het in de toekomst nog wel moet veranderen. In de toekomst. Niet nu.

Veranderen is niet altijd voor iedereen leuk. Zeker niet als je niet direct weet waar het eindpunt ligt. In het oosten bestaat een wijsheid. 'Als je niet weet waar je bent, wees dan als een stuk licht hout dat drijft op een wildstromende rivier met watervallen.' Een mooie metafoor. Voor veranderingen zal je een flexibele en open 'mind' nodig hebben. Dat klinkt dan allemaal weer zo zweverig, maar cultuurverandering zelf is niet zo zweverig. Dat gaat over dingen anders doen, anders regelen en over anders communiceren. Bijvoorbeeld: contact zoeken met mensen die in eerste instantie niet in je vriendenkring zitten. En het wel tegen elkaar zeggen als je iets niet leuk vindt. Respectvol. En dat die ander er dan voor open staat en niet gelijk in de verdediging springt.

Of ineens wat minder vriendelijk omgaan met gedrag dat je stoort in vergaderingen. 'We zijn te lief voor elkaar' hoor ik nogal eens. Ik heb dan ook een leuke uitdaging. Spreek eens met elkaar af dat je in de helft van de normale tijd vergadert, terwijl je dezelfde kwaliteit bewaakt. Of doe iets anders dat ingaat tegen je dagelijkse routine. Gewoon om eens naar het effect te kijken. Ik begrijp dat iedereen voor zichzelf wel uitmaakt wat hij doet, maar toch zou het leuk zijn. Gewoon eens een week dingen die je doet anders doen. Verfrissend. Toch?

Het verdedigen van oude waarden is begrijpelijk, maar het helpt je niet altijd bij het verbeteren van de totaalsfeer. Misschien dat je individueel wat moet inleveren ten behoeve van het geheel. Dat je niet altijd vooraf weet wat, maakt het soms eng. Onveilig. Maar het kan je erg helpen om nieuwsgierig te zijn naar wat er dan ontstaat. Nieuw is niet altijd onveilig. Alleen weet je dat soms niet vooraf.