'Stop met die communicatiecursussen' (Column Fricko Shpritz)

JongeBazen heeft een aantal nieuwe redacteuren opgenomen in de redactie. Het zijn echte jonge bazen, want ver onder de dertig, maar beschikken stuk voor stuk over interessante zienswijzes. Van Munise Can, Pieter Hofmann en Wouter Kokx heeft u intussen al artikelen kunnen lezen. Mensen met journalistieke kwaliteiten. Een vierde columnist is Fricko Shpritz. Geen jonge baas meer, maar een ervaren man die vindt dat hij zijn ervaringen moet delen met JongeBazen. Fricko heeft aangegeven nergens echt toe te willen behoren en gebruik te willen maken van onze gastcolumns. Dat respecteren wij. Hier volgt zijn eerste bijdrage, die hem kenmerkt: hij vindt echt dat we op een verkeerd spoor zitten. Geniet ervan of raak geïrriteerd en laat rustig weten wat je er van vindt.

'Bent u nog nooit op een communicatiecursus geweest? Nee? Prijs u dan maar gelukkig. De rest van de wereld namelijk al wel. En die hebben er ook niets van geleerd. Communicatie gaat namelijk per definitie mis. Vooral bij mensen die hun best doen om helder te communiceren. En vooral bij mensen die er een opleiding in hebben gevolgd. Hoe dit komt weet niemand. Maar hoe meer cursussen, hoe slordiger mensen gaan communiceren.

Zelf ben ik 20 jaar communicatietrainer geweest. Ik heb me op dit gebied flink ontwikkeld. Talloze trainingen gevolgd, serieus mee geoefend in de praktijk. Dan denk je dat je veranderd bent. Dat je duidelijker communiceert. Maar nee. Hoe duidelijker ik het probeer te zeggen, hoe vager het wordt. En als mensen me na 20 jaar tegenkomen, zeggen ze dat ik ‘goh’ geen steek veranderd ben. Dat is pas echt een compliment, als je zelf constant denkt te veranderen.

Paradoxaal? Natuurlijk. En ondertussen maar al te waar. Want wees eerlijk. Hoeveel communicatiecursussen heeft ú gevolgd? En bent u er duidelijker van geworden? En zo ja, is dat dan uw eigen idee, of dat van uw omgeving? Misschien denkt u aardig te doen, terwijl uw gedrag er juist slechter op wordt. De media laten zien dat we steeds ‘hufteriger’ worden. Terwijl we veel meer worden getraind. Hoe dit komt? Omdat we denken dat we ons verbeteren als we dingen goed proberen te doen. Toch? En dat dit onzin is zult u in mijn volgende artikelen gaan meemaken. Voorlopig volstaat het wanneer u lekker onderuit gaat zitten en ophoudt met al die goede bedoelingen.'

Waar vind ik toepasbare kennis en gedeelde ervaringen

Probeer het Pro-abonnement een maand gratis

En krijg toegang tot de kennisbank. 110 onderwerpen, kritisch, wars van hypes, interactief en geselecteerd op wat wél werkt.

Word een PRO 

Harald de Jong
Een training an sich heeft weinig zin. Het gaat om de vraag of iemand daadwerkelijk bereid is zijn of haar gedrag te veranderen  na afloop van de cursus. Maar al te vaak worden mensen op training gestuurd omdat ze moeten. Zinloos. Pas als je daadwerkelijk gemotiveerd genoeg bent om jezelf te veranderen heeft een training zin.
Karin
Dat maakt het juist zo interessant: waar zit die paradox? Maakt het feit dat we er 'met z'n allen' meer kennis van hebben het juist niet complexer?

Heeft het feit dat je 'geen steek veranderd' bent niet meer met onderliggende waarden/doelen te maken dan met de manier waarop je je uit?
Annemarie
Cursus en opleiding zijn in mijn beleving twee verschillende dingen. Ik spreek uit ervaring.
Grappig paradoxaal, dit vage algemene en zonder diepgang gecommuniceerde bericht waarin ook geen argumenten terug te vinden zijn waarom men dan niet veranderd of verbeterd is.  Ik zie uit naar je vervolgberichten. Nu even twee dagen feestcommunicatie . Fijne Kerst!
Ronald
Klopt helemaal. Communicatie is namelijk veel te complex om te beheersen. Communicatiecursussen suggeren dat het gaat om een beheersbaar proces: ik stop er wat inhoudelijke ingrediënten in (leer je op een cursus of vraag je je communicatieafdeling), verpak het op een leuke manier (idem) en de boodschap komt vanzelf aan (die garantie geeft de cursus dan weer niet).  Onzin natuurlijk. Niets is zo complex als communicatie. Of je boodschap al dan niet overkomt, is van zoveel factoren tegelijk afhankelijk. De boodschap zelf, de context waarin ie wordt gecommuniceerd, het gekozen communicatiemiddel, de zender (zo'n 80% is non-verbaal en bijna per definitie niet te leren want onbewust), en dan hebben we nog de ontvanger zelf (zijn oordelen, vooroordelen, gemoedstoestand, thuissituatie etc). Daarom slaagt ook geen enkele communicator er echt in om aan te tonen dat zijn werk zin heeft (non-accountable) en werken veel communicatoren vooral in dienst van een opdrachtgever die - inderdaad Fricko - zelf het gevoel wil hebben de dingen goed te doen.
PS Ik ben communicatiewetenschapper;-)
Marcel Wiedenbrugge
Lid sinds 2019
Dus als ik het artikel goed begrepen heb, had je voor de vooruitgang en evolutie van de mensheid  gedurende die tijd net zo goed niets kunnen doen.  Toch aardig, dat je er al die jaren voor betaald gekregen hebt!  Verder kan ik nu het communicatiebudget qua trainingen flink naar beneden bijstellen......
Bert Overbeek
Auteur
Ja hoor, gewoon doen volgens mij. Maar lees de komende weken nog wel even de bijdrages over strategie. Dan ga je vanzelf betere keuzes maken als het om opleiding gaat. Er zijn namelijk heel functionele opleiding, al vindt Fricko van niet.
Gonnie Hoonhout
Beste Fricko,

Blijkbaar ben jij het beste bewijs dat een mens nooit te oud is om iets te leren (:)? Ik bied je een gratis intake en 25 % korting aan op een individuele communicatietraining.  Zodat je kunt ervaren dat het ook anders kan. Vriendelijke groet,  Gonnie Hoonhout.
CoffeeTainment
@ allen,
De beste basis voor communicatie is een voortreffelijke kop koffie en/of thee.
Goede koffie of thee drink je nooit alleen.
Albert Knop
Ik zie twee bezwaren tegen kommunikatietrainingen.  De eerste is dat het heel lastig is om het geleerde in te passen in je gedrag en dat ook duurzaam vast te houden.  Daarnaast heb ik grote moeite met mensen die zichzelf niet zijn en aan elkaar hangen van aangeleerde truukjes of die dingen vertellen omdat ze daarvoor betaald worden. Theoretisch is hun kommunikatie dan wellicht OK, maar ik krijg er ernstige jeuk van en neem die mensen en hun boodschappen absoluut niet serieus.
Met vriendelijke groet,  Albert Knop
gerard
Mensen communiceren nu eenmaal veel per email, telefoon, briefwisseling etc etc. Daarbij zijn fouten en misverstanden niet uit te sluiten omdat direkte respons van de ander ontbreekt. Boodschap: we letten te veel op woorden.
<strong>Non verbaal:</strong>
Als mensen zichtbaar tegenover elkaar staan krijgt de lichaamstaal een belangrijke(-r) functie dan de gewisselde woorden, immers: zodra de ander iets zegt wat niet overeenkomt met zijn non verbale signalen, kun je direct ageren door opheldering te vragen. Meestal gebeurt dit proces niet bewust: je voelt dat iets niet duidelijk is of dat er een misverstand in de lucht hangt. Achteraf realiseer je je vaak dat de lichaamstaal iets vertelde waardoor dat kwam.
In veel communicatietrainingen wordt aandacht gegeven aan presentatie van eigen lichaamstaal. Zelf ben ik van mening dat een gekunsteld of aangeleerde lichaamspresentatie of 'taal' de spontaniteit van de persoon op dat moment aantast.
Zaak is dus je eigen spontaniteit te bewaren en zo een heldere lichaamstaal te laten zien, uiteraard met waarden en ethiek (niet dat je 'spontaan' de vuisten gebruikt) die normale omgangsvormen eisen. Wel is het feit dàt bijv. je handen 'jeuken' de non verbale boodschap is die je de ander laat zien, en daarmee je woede.
Synergologie is een <em>methode</em> waarbij je snel leert observeren hoe de ander op jou reageert. Wat doen de handen (zichtbaar), welk oog kijkt je aan (rechts is duidelijk afstandiger dan het linker) en hoe is de houding van je gesprekspartner tijdens een onderhandeling. Veel is te zien en zichtbaar. Zodra je de (meest onbewuste) lichaamstaal van de ander goed kunt inschatten heb je het grote voordeel direkt te kunnen anticiperen. Kleine details zijn indicatoren, maar ook welke lichaamshelft de ander naar jou draait... Alles wordt gestuurd door de hersenen, daarmee duidelijkheid gevend over ratio of affiniteit, zichtbaar, dus 'lees'baar op het lichaam.
Hoewel de 'lees'methode gebaseerd is op de moderne neurowetenschap en ontwikkeld in universitair frankrijk, is deze voor iedereen te begrijpen en te leren. Uitgangspunt: welke hersenhelft op welk moment waar op het lichaam impulsen geeft. Gevolg:'t kietelt precies dáár waar je hand heen gaat, de ogen volgen een patroon, linker- en rechterhelft van het lichaam geven verschillende boodschappen (cortex), al lijken de bewegingen hetzelfde. Waarneembaar is het in elk geval voor iedereen. Leesbaar voor hen die weten waarop te letten! Lees meer over de methode op synergologie.nl Met vriendelijke groet! Gerard Stokkink