Kinderen geven status in het bedrijfsleven...

In zijn boek Status schrijft Richard van Berkel dat het privéleven van mensen door kinderen invloed kan hebben op de werkvloer. Van Berkel laat in zijn zeer lezenswaardige boek van vóór de Corona crisis zien, dat het kennelijk indruk maakt om veel kinderen te hebben, die je dan in leuke outfitjes op de foto kunt zetten. Je stuurt ze naar een sportclub met een goede reputatie; niet naar de sportclub om de hoek. Daarmee laat je aan je omgeving zien dat het goed met je gaat.

Sommige deskundigen zullen dit toeschrijven aan Hollands calvinisme, maar dat klopt niet, want het komt niet alleen in onze cultuur voor. Integendeel, het is vrij universeel. In vrijwel alle culturen is het hebben van veel kinderen een symbool voor welzijn en welvaart. Het maakt je gerespecteerd. Kijk maar eens naar de sterren. Eerst de mannen. Jude Law heeft vijf kinderen; Clint Eastwood zeven; Eric Clapton vier; Eddie Murphy heeft er acht; Kevin Federline zes; Rod Steward acht; Steven Spielberg zeven; Mick Jagger zeven; Mel Gibson acht; Kevin Costner zeven; Bruce Jenner tien; en Rupert Murdoch zes. Wat de vrouwen betreft: Angelina Jolie heeft zes kinderen, maar drie biologische, de anderen zijn geadopteerd. Julia Roberts heeft er drie; Victoria Beckham en Meryl Streep vier; verder zijn er veel vrouwen die twee of drie kinderen hebben. De mannen hebben hun kinderen dan ook bij meerdere vrouwen gekregen.

De cultuur heeft zich hier gevormd naar de natuur. Vanuit een biologisch perspectief laat de man hier zien dat hij in de alfapositie is geweest om kinderen te verwekken. En de vrouw laat zien dat ze zo iemand kon krijgen. Natuurlijk is dat allemaal niet bewust. Wij mensen hebben een groot gebied dat we on- of onderbewustzijn noemen, en dat vol zitten met impulsen en instincten die tot onze genetische structuur behoren. Over slapen hoef je niet na te denken; net zo min denk je voortdurend na over aandriften van seksuele aard.

Seksualiteit bepaalt ons gedrag dus meer dan wij zelf denken, misschien meer ook dan we willen, en ook meer dan wij onszelf bewust zijn. Onze genen zijn zo gecodeerd dat het automatismes zijn geworden; ooit aangeleerd door verre voorvaderen van een paar miljoen jaar geleden en intussen overgenomen door ons. Ons systeem is dus zo gemaakt, dat gedrag, dat van seksueel gedrag is afgeleid, als een automatisme is ingeprogrammeerd, zonder dat wij ons ervan bewust zijn. Dat is een moeilijke zin, die ik in cursief zet, omdat hij de sleutel is tot heel veel ambitieus gedrag op de werkplek. Onbewust, van seksueel gedrag afgeleid gedrag; dat is wat het is. Door miljoenen jaren evolutie tot stand gekomen. Freudiaans? Darwiniaans? Misschien. Maar daarom nog niet onwaar.

Dit is een leuke inleiding om te kijken naar het verband tussen overdreven ambitieus gedrag en seksualiteit. Wie allerlei trucs uithaalt om hogerop te komen, vertoont onbewust seksueel geïnspireerd gedrag. Wie goed wil zijn met de leider, ook. Niet dat hij met zijn voorzitter naar bed wil, maar via hem hoopt hij aanzien te krijgen zodat hij zijn genen kan reproduceren bij de vrouw van zijn keuze. Dat is de biologische verklaring en ik weet dat niet iedereen dit een plausibele verklaring vindt. Maar kijk eens naar het aantal algemeen directeuren. Die functie valt in een onderzoek onder 71 GM's ten deel aan 59 mannen en 12 vrouwen. 84% van de algemeen directeuren is man, 16% is vrouw. En ik durf wel te beweren dat daar een onbewust testosteronmechanisme achter schuilgaat, dat ooit, eerder in de evolutie, voor seksueel gedrag verantwoordelijk was.

Daarom is het voor teamleiders ook zo leuk om de boeken van etholoog Frans de Waal over chimpansees en bonobo’s te lezen. Bij apen zien we ons team- en statusgedrag openlijk weerspiegeld. Ik ben een poosje naar apen gaan kijken in Arnhem en Apeldoorn om deze reden, toen ik de boeken van De Waal tot me nam. En als ik thuiskwam keek ik naar Debiteuren, crediteuren van Jiskefet of naar Ricky Gervais’ serie The Office, die op humoristische wijze laat zien hoe wij mensen ons gedragen op de werkvloer. Je moet het me maar niet kwalijk nemen dat ik kantoren sindsdien steeds meer als kooien in een dierentuin ben gaan zien.

Dit is een fragment uit het top 10-boek 'Mannen en/of vrouwen' van Bert Overbeek (2016, Futuro Uitgevers) dat op een lichtvoetige manier de M/V-diversiteit bespreekt. U kunt Bert Overbeek boeken via pitcher.support@hetnet.nl Voor lezingen, trainingen en personal coaching.