Zijn fatbikes echt het probleem in het verkeer? Of is er meer aan de hand?

Het was weer raak vanochtend. Een fietser liet haar loslopende hond uit op het drukke fietspad. Ze werd er door anderen op aangesproken. Meteen vloeken en tieren. Taalgebruik dat zich niet leent voor deze blog. Niemand durfde verder meer iets te zeggen. Het lijkt wel oorlog op straat.

Gisteren sprak ik met Nieuwsuur over het grote aantal gewonden met fatbikes en snelle fietsen. Artsen op de spoedeisende hulp zien een zorgwekkende stijging van ongelukken. Vooral de onder jongeren populaire fatbike zorgt voor meer ongelukken met ernstig letsel. VeiligheidNL pleit voor een verbod van deze vaak opgevoerde elektrische fiets voor kinderen onder de 16 jaar. Maar, juist voor die groep is de fatbike vaak de oplossing voor vervoersarmoede.

Het verkeer in steden is de laatste vijf jaar sterk veranderd. Auto en openbaar vervoer worden 15 tot 20% minder gebruikt. En lopen en fietsen zijn met 30 tot 40% toegenomen. Bovendien is de snelheid in het verkeer toegenomen. Nu al heeft 40% van de Nederlandse een (vaak te) snelle fiets. Tel daarbij het alleen-op-de-wereld-gevoel van verkeersdeelnemers op en je hebt een drama. Geen wonder dat steeds meer mensen zich niet veilig voelen in het verkeer. Gedrag is de onbesproken olifant in de verkeersveiligheidskamertjes.

Ik ken geen Nederlandse gemeenten met een actueel en samenhangend plan voor het verbeteren van de veiligheid voor alle verkeersdeelnemers. Veel Europese steden hebben dat wel. Met een 'Vision Zero' aanpak zijn ze onderweg naar nul verkeersgewonden en -doden. Die aanpak kijkt naar veilige voertuigen, infrastructuur, techniek en gedrag. En gaat daarbij uit van niet alleen veilig verkeer (verplaatsen), maar vooral vanuit een aantrekkelijk buurt en binnenstad (verblijven). Er moet meer ruimte komen voor voetgangers en fietsers en minder voor auto's. Dat vergt meer dan vergevingsgezinde stoepranden, fietsstraten en 30 km per uur.

Er is vooral ook discussie nodig over de vraag waarom we monomaan de mobiliteit willen blijven aanjagen. Nu al is 70% van de mobiliteit pretmobiliteit. Overmobiliteit breekt de sociale cohesie in de buurten af. Gaat het concept van de 15-minuten-stad hierbij helpen?

Vision Zero vraagt om lange adem (maar, je moet er wel eerst mee willen starten). Op korte termijn is wel actie nodig om de groei in gewonden te stoppen: meer en hardere handhaving (de meeste fabikes zijn opgevoerd), een publiekscampagne zoals de Vervoerregio die heeft gelanceerd en een helmplicht voor iedereen die harder dan 25 km per uur wil rijden op een tweewieler. Je bent een rund als je met een fatbike stunt. Dat vraagt ook om een landelijke aanpak. Daar vragen gemeenten ook om. Maar, gemeenten kunnen vandaag al veel doen. Niet alleen aan fatbikes, maar gewoon aan meer verkeersveiligheid.

Kijk hier Nieuwsuur terug.

Luister ook naar BNR (vanaf 17 minuten).

Update: op 6 juni presenteerde de gemeente Amsterdam het nieuwe uitvoeringsplan voor verkeersveiligheid.

Walther Ploos van Amstel - ervaringsdeskundige.