Netwerk Jonge Bazen

Mensen aanspreken is complex

Bert Overbeek Jonge Bazen
17
12
8

Als trainer heb ik nogal eens trainingen gegeven in aanspreken van collega’s. Aanvankelijk werkte ik daarbij met een stappenmodel. Mensen gaven nogal eens aan dat dat in de praktijk niet werkte. Waarom niet, heb ik ze jaren lang gevraagd. De volgende antwoorden kwamen daarbij regelmatig terug... 

Als trainer heb ik nogal eens trainingen gegeven in aanspreken van collega’s. Aanvankelijk werkte ik daarbij met een stappenmodel. Mensen gaven nogal eens aan dat dat in de praktijk niet werkte. Waarom niet, heb ik ze jaren lang gevraagd. De volgende antwoorden kwamen daarbij regelmatig terug.
-Angst voor de gevolgen. Mensen zijn bang om elkaar te kwetsen en vermijden de confrontatie. Ze hebben het gevoel dat een confrontatie gemakkelijk op een conflict kan uitlopen of op pesterijen. Dergelijke zaken bij je leidinggevende aangeven is niet zo gemakkelijk.
-Bescheidenheid. Mensen denken ‘Wie ben ik dat ik een ander kan aanspreken?’
-Hierarchie. Mensen vinden dat niet zij hun collega’s moeten aanspreken, maar dat hun baas daarvoor verantwoordelijk is.
-‘Pikorde’ (informele hierarchie). Werkomgevingen kennen informele leiders. Die mogen meer zeggen dan anderen. Er zijn er ook van wie een mening sowieso niet op prijs wordt gesteld. Daar tegen in gaan leidt tot heftige situaties.
-Ancienniteit. Iemand werkt langer in het bedrijf dan jij. Daarom ‘heb je het recht niet’ om hem aan te spreken, vind je.
-Loyaliteit. Mensen vinden dat je een collega te allen tijde moet steunen. Je beschermt en ‘dekt’ elkaar. Anders krijg je al snel het verradersetiket opgespeld.
-Historie. Je relatie met een collega heeft zich zo ontwikkeld dat het ‘raar’ is dat jullie elkaar plotseling aanspreken.
Dergelijke bottlenecks help je de wereld niet uit met een stappenmodel, maar vereisen een diepgaander benadering. Daar heb ik me dan ook maar in gespecialiseerd. Herkennen jullie de genoemde remmingen trouwens?  

Waar vind ik toepasbare kennis en gedeelde ervaringen? 

Probeer het Pro-abonnement een maand gratis

En krijg toegang tot de kennisbank. 110 onderwerpen, kritisch, wars van hypes, interactief en geselecteerd op wat wél werkt.

Word een PRO 
Dany Baert
Ja, Bert, ik kan me daar heel wat bij voorstellen. Je illustreert heel leuk hoe een technische benadering van zogenaamde communicatiekwesties niet veel uithaalt. Als mensen bezwaren opperen zoals in je voorbeelden, dan wordt het pas interessant, want dan opent zich de mogelijkheid om te gaan verkennen hoe complex samenwerkingsverbanden in elkaar zitten en hoe je mensen toch op nieuwe sporen kunt zetten door daar samen met hen naar te kijken en rekening houdend met die complexiteiten toch iets nieuws te proberen.
Elke
Ik herken alle oorzaken, waarom mensen elkaar niet zo vaak aanspreken. Wel erg zonde, want het zou 'de boel' goed openbreken. Ik heb het idee als mensen zich meer betrokken voelen, meer verantwoordelijkheid hebben dit een stuk beter zou gaan. Niet teveel management waar je je verantwoordelijkheden naar kan ' delegeren' , juist meer zelfsturing. Samen een klus moeten klaren betekend ook dat je direct voelt wanneer iemand de kantjes er vanaf loopt, daar heb je allemaal last van. Is het ziekteverzuim niet vaak veel lager als een groep geen manager heeft? En zou dat niet komen omdat mensen dan hun verantwoordelijkheden zoals bv. aanspreken niet kunnen ' delegeren' en het gewoon zelf doen?
Carry Lemmen
Heel herkenbaar, die redenen waarom mensen elkaar niet aanspreken. Wanneer mensen elkaar wel willen aanspreken, maar worden tegengehouden door deze belemmeringen is dat jammer. Kansen blijven hierdoor liggen. Aan de andere kant vind ik, dat iemand er heel bewust voor kan kiezen om iemand niet aan te spreken. Niet omdat hij belemmerende gedachten heeft, maar omdat hij de vrijheid neemt om daarin zelf te kiezen, bijvoorbeeld om zijn energie daar niet aan te spenderen.
Aat
Ik denk dat de 'angst' om de bal terug gespeeld te krijgen ook een belemmering is. 'je spatbord rammelt, ja maar jouw achterlicht doet het niet'. Weinig mensen reageren volwassen als ze ergens op aangesproken worden. In de verdediging gaan is vaak de eerste reactie.
jaap bos
Lid sinds 2019
Ik was vorige week op een receptie, stond met een collega te praten. Komt een meneer op ons af, vraagt, zonder zich te introduceren, wat we van dit of dat vinden. Mijn collega gebaart: Ik ken die hele man niet. Een geanimeerde conversatie ontstaat. In de loop van het gesprek kom ik op achter waar mijn gesprekspartner werkt. Even abrupt als het gesprek begon is het afgelopen.
m kingma
Lid sinds 2019
Dag Bert en anderen,
Ook voor mij herkenbaar Bert en interessant. Kun je iets zeggen over wat jij dan zegt "een diepgaander benadering" of is dat heel lastig.
Het is bij ons een belangrijk cultuur kenmerk maar blijkt door de zaken die jij noemt toch lastig te verbeteren.
Dus graag hoor ik over welke andere insteken (naast degenen die al genoemd zijn als meer betrokkenheid, verantwoordelijk voelen etc) jij ziet.
Lid sinds 2019
Nadat je mensen geleerd hebt HOE, en empowered hebt OM anderen aan te spreken op hun niet effectieve gedrag, en ze doen het niet, blijft dat voor mij een keuze.
Elk gedrag kost nl wat, het niet doen, EN het wel doen. Kies wat voor jou het meeste belang heeft
en het minste kost. Maar hou op met zeuren daarover. Neem de gevolgen van je eigen keuze !
Mark Braam
Lid sinds 2019
Het gaat om de manier hoe je omgaat met mensen. Je moet het aanvoelen. Dat is van essentieel belang voor een manager. Je staat ze bij, totdat ze het zelf kunnen. Zo moeilijk is het allemaal niet hoor, als je er maar gevoel voor hebt.
Jan de Haaij
Per definitie is het benaderen van een medemens een ontmoeting met jezelf. Als je er op let kun je er je eigen angsten, weerstanden en oordelen in tegenkomen waarbij de ander fungeert als aanleiding. Maar ook als je daar inzicht in hebt betekent dat niet dat het probleem meteen verholpen is want vervolgens komt de factor conditionering om de hoek kijken. We zijn razend effectief geprogrammeerde computers en dus -heel begrijpelijk- helpt zo'n cursus in de ogen van de cursist niet. Een dergelijke cursus is slechts een aanleiding om (al dan niet met begeleiding) een leerproces aan te gaan waarbij een systematische lang volgehouden aanpak essentieel is om het verschijnsel te kunnen beinvloeden. Als je het anders verkoopt betreft een dergelijke cursus mijns inziens in de meeste gevallen gebakken lucht. Dergelijke stappenplannen zijn tijdelijke remedies voor onzekere mensen, die al snel na de cursus hun kracht verliezen.
René
Herkenbare oorzaken voor een bekend probleem. Weinig oplossingen in de antwoorden helaas. Ik vraag me ook af of er werkelijk één op één oplossingen zijn voor dit probleem. Volgens mij is dit namelijk een essentie van het leidinggeven en daarmee te complex om via een stappenplan te handelen.
Leuk is wel dat je bovenstaande opsomming weer kan gebruiken als een stappenmodel waarom jij (of iemand anders) niet aan durft te spreken.

Praktisch gezien kan het heel simpel. Ik verwacht dat mijn teamleiders mensen aanspreken. Gaat dat niet goed dan ga ik mijn teamleider helpen. Dat helpen bestaat uit drie dingen: uitleggen hoe het moet, trainen om het goed te doen, controleren of het in de praktijk ook goed gaat. Mocht alles niet lukken dan ben je niet geschikt als teamleider en gaan we afscheid nemen.
Bert Overbeek
Auteur
Die weg, Rene, staat ook mij voor ogen, al zou ik iets meer aandacht willen voor de aanspreekcultuur die al tussen medewerkers heerst. Maar leidinggevenden, ja, die moeten kunnen aanspreken, ook als dat in ons anti-autoritaire land leidt tot complicaties. Mensen laten zich hier niet zo gemakkelijk iets zeggen. Jammer eigenlijk.
Marja Ruijterman
Beste Bert,

Ja, ik kom het ook veel tegen in de trainingen. Wat helpt is ter plekke oefenen. Bijvoorbeeld met een acteur of met elkaar. En wat extra oefeningen over hoe je met je gedachten omgaat en hoe die met je op de loop gaan.
"Ze is vast boos" of "wie ben ik om het te zeggen..."
dat maakt het meteen zwaar. Ook de ademhaling speelt een rol. Inademen op het moment dat je "het" gaat zeggen maakt dat je in je overlevingsstrategie schiet en de ander ook. We ademen, zonder dat we het weten, met elkaar mee.
Zodra we inademen om ons te wapenen blokkeren we onszelf. Op de uitademing beginnen ontspant en de ander ontspant mee. Probeer maar eens. Als ik die oefening doe met mensen zijn ze hoogst verbaasd. Het werkt namelijk meteen. Loop maar eens twee keer een deur binnen. Op de inademing en dan op de uitademing.
Als je en gedachten vrij hebt over jezelf en die ander en de ademhaling vrij... dan heb je over het algemeen meteen een goed contact met de ander en is het makkelijker om feedback te geven.

Een geweldige oefening om mee te werken.
Hartelijke groeten, Marja
p.s. ik zie dat ik een jaar te laat ben... wie weet lezen jullie het nog.