Johan Derksen en het Nederlands voetbal

Ik kijk graag naar het programma ‘Voetbal Inside’. Daar bespreken Wilfred Genee, Johan Derksen en Rene van der Gijp de voetbalwereld, met gasten als de ronde en goedlachse Jan Boskamp, de ijdele schreeuwlelijk Hans Kraay junior en de kritische Telegraaf journalist Valentijn Driessen. Het programma schommelt wat tussen serieuze analyse en amusement en heeft daardoor al wel eens de Televizierring gewonnen. Het spreekt mij door de kwinkslagen veel meer aan dan de quasi serieuze programma’s van de publieke omroep, met deskundigen waarvan je de neus dicht gaat zitten.

Ik moet vaak erg lachen om wat er aan tafel wordt gezegd. Niet eens zozeer wanneer het op voetbal aankomt, want daarover komen soms erg zinnige dingen voorbij; vooral als van der Gijp en Derksen in een-tweetjes terecht komen met elkaar. Maar wanneer de heren een tipje van hun morele sluier oplichten, valt er altijd veel te lachen.

Regelmatig komen typische voetbalkantineverhalen voorbij over homosexualiteit, allochtonen en vrouwenvoetbal. En als je daar dan kritiek op geeft, dan verdedigen de heren zich met veel verve, en op een manier die veel Nederlanders hanteren wanneer ze een loopje nemen met de grondwet. ‘We zeggen gewoon hoe het is; daar is niets mis mee’.

Allemaal geen dingen die je nou zo heel serieus moet nemen, denk ik. Ik geloof niet dat ze echt racistisch zijn, of echt discrimineren. Integendeel. Maar ze zeggen soms onhandige dingen op dit gebied, en dat zorgt in elk geval voor leuke televisie.

Toch past naar mijn mening een enkel woord van kritiek op de wijze waarop de heren het Nederlands voetbal en de KNVB volgen. Wat is er aan de hand? Welnu, Derksen en van der Gijp zetten het focus voortdurend op de tekortkomingen van ons eredivisievoetbal. Genuanceerd, met onderbouwing, niets mis mee. Waar wel iets mis mee is, is dat ze veel te weinig kijken naar de manier waarop dit allemaal is ontstaan.

Sinds het zogenaamde Bosman arrest (1995), is er in Nederland een ware exodus van Nederlandse voetballers op gang gekomen. Al op jonge leeftijd verlaten ze het land om elders hun geluk te gaan beproeven. Gek gemaakt met het grote geld vertrekken ze naar het buitenland, met als gevolg dat in Nederland de gemiddelde voetballers achterblijven, aangevuld met mddelmatige buitenlandse spelers. En de jongens die naar het buitenland vertrokken zijn zijn daar lang niet altijd succesvol. Jammer van hun ontwikkeling, jammer ook voor het Nederlands voetbal.

Dit is echt de oorzaak van de teloorgang van het Nederlands voetbal. Ik kijk zelf al sinds 1969 en heb talloze analysten gevolgd in al die jaren. Ik heb de grote jaren van het Nederlands voetbal meegemaakt, niet als kenner of als insider (volgens Derksen een must als je over voetbal wilt meepraten), maar als toeschouwer, als liefhebber. Voor 1985 hadden we wedstrijden in Nederland waarbij Cruijff, Gullit, van Basten en Rijkaard te zien waren in onze eigen stadions. In 1995 won Ajax nog een keer de wereldcup, ze bereikten nog een verloren Champions League finale onder leiding van van Gaal in 1996. Feyenoord won in 2002 de UEFA cup onder leiding van van Marwijk, en daarna was het afgelopen met de Nederlandse successen.

Het is niet toevallig dat het einde van de Nederlandse successen (uitgezonderd het Feyenoord succes in 2002) samenviel met het Bosman arrest, waardoor spelers gemakkelijker weg konden. In Nederland wordt minder geld uitgegeven aan voetbal, en dat betekent dat clubs uit Zuid-Europa, Duitsland, Rusland en Engeland hun gang konden gaan met het weghalen van Nederlandse spelers uit onze competitie. Dat daarmee de kwaliteit van de eredivisie enorm devalueerde, hoeft geen verrassing te zijn.

Dit weten de mannen van Voetbal Inside ook, en toch heb je wel eens de indruk dat moderne spelers allemaal langs de lat van ‘vroeger’ gelegd worden. Derksen is iemand die, net als ik, tijden heeft meegemaakt dat Nederlandse clubs buitenlandste teams over de knie legden. ‘We’ heersten over de grens en ons totaalvoetbal was een belangrijk exportproduct, dat mede door de invloed van ons land uiteindelijk in de genen van Messi en de zijnen terecht is gekomen.

Maar voor ons zijn die tijden voorbij, simpelweg omdat onze spelers van hot naar her vertrekken. Wie naar de resultaten van het Nederlands elftal van de afgelopen 20 jaar kijkt (en niet alleen naar die van de afgelopen 2 jaar) moet vaststellen dat de kwaliteit er wel was, maar niet meer in de Nederlandse competitie.

Maar nu lijkt ook de kwaliteit van het Nederlands elftal ingestort. Van Oostveen weg, Advocaat, Van Nistelrooy en Van Basten, Gullit niet aangenomen, kortom: het rommelt flink in Zeist. De boel wordt sinds zeer kort aangestuurd door Hans van Breukelen en Danny Blind en de resultaten zijn naverant. Waar Zeist mee kampt is met de gevolgen van de keuze die ze maakten voor Hiddink, in 2014. Toen is het gedonder begonnen. Hadden ze toen voor Ronald Koeman gekozen, dan was het wellicht een stuk rustiger geweest. En die kans was er.

Maar Voetbal Inside, en dan vooral Johan Derksen, laat nu geen gelegenheid onbenut om de KNVB aan te pakken. Dat is niet zo gek. Derksen is van oudsher iemand uit het Cruijff kamp. En het is een man met duidelijke voorkeuren. En wie daar niet toe behoort moet het ontgelden. Vilena en Kuijt bijvoorbeeld. Prachtige voetballers, werken zich rot, en laten echt wel wat zien, maar bij Derksen kunnen ze het gewoon niet goed doen.

Derksen had niets met van Basten, die hem ooit een keer de les las in een uitzending van Voetbal International. Hij had niets met Blind, die niet in het Cruijff kamp zat. Hij had forse aanvaringen met Van Breukelen. Geen vriend dus. Van Gaal zat ook niet in het Cruijff kamp, dus die werd wekelijks meerdere malen belachelijk gemaakt en fel aangevallen door Derksen.

Het zorgt ervoor dat je als kijker Derksen niet al te serieus neemt als hij voetballers, bestuurders en trainers gaat analyseren. Het mist gewoon iedere objectiviteit. Deskundig is hij, grappig ook, hij is moedig want gaat de confrontatie aan als het nodig is, maar objectief is hij niet. Gevolg is dat je als kijker langzaamaan sympathie aan het ontwikkelen bent voor Danny Blind en Hans van Breukelen. Ik ben eigenlijk wel benieuwd naar dat wat de weinig uitbundige Zeeuw en de dominante Utrechter samen gaan neerzetten. Beiden zijn geen mannen die goed bij de pers liggen, en hoe het zit met hun autoriteit naar de spelers weten we ook niet.

Blind is in de steek gelaten door Advocaat en van Basten. Hij moet het maar zien te doen. Hij had van Basten en Gullit bijna samen in zijn staf gehad. Dan was de situatie volkomen anders geweest. En het was nodig geweest, want het gaat niet zo lekker. Het Nederlands elftal heeft echter wel eerder een paar keer een dip meegemaakt. Van 1980 tot 1988 (!) waren we er niet bij. En in 2002 ontbraken we ook. En nu dus. Kennelijk komt dat voor, van tijd tot tijd.

Kortom: de competitie moet je niet steeds meten met de top. En de KNVB hoef je niet steeds op de nek te gaan zitten. Het is overal wel eens wat. Het is erg lang rustig geweest in Zeist. Van Oostveen krijgt veel kritiek, maar onder zijn bestuur is Nederland een keer 2e en een keer 3e geworden op een WK. Robben, van Persie en Sneijder hebben daarmee meer bereikt in zijn interlandcarriere dan Cruijff of van Basten. En van Oostveen heeft het, hoe vervelend dat ook is voor Derksen, beter gedaan dan heel wat andere voorzitters.

Maar ik blijf graag kijken naar Van der Gijp en Boskamp, Genee, Kraay en natuurlijk ook de moppersnor Derksen. Want het is topamusement, en en passant leer je er echt wel wat over voetbal. Het is het leukste sportprogramma dat ik ken. En het mooie van sportjournalistiek is dat de dingen transparant zijn: je ziet in welke hoek mensen zitten. In organisaties moet je dat altijd maar afwachten.