Dat domme discrimineren!

Een tijd geleden kwam er een tweet in de media voorbij: ‘ Waarom hebben de Duitsers de Hollanders niet vergast?’  De tweet was afkomstig van een Surinaamse dame die het racisme van Nederlanders beu is. ‘ Iedereen herkent het, behalve de witte Nederlanders’, zegt ze. In reactie op de mail hebben blanke Nederlanders aangifte gedaan van racisme. De Surinaamse dame is bestookt met haatmails en haar telefoonnummer is op internet gezet.

De tweet is dom, zoals alle haattweets dom zijn. Daarover wil ik het niet eens hebben. Ik heb me op deze blog regelmatig verzet tegen Geert Wilders, en heb me in discussies met blanke landgenoten in het verleden scherp afgezet tegen racisme. De Nederlandse tolerantie is geen tolerantie maar superioriteit, dat heb ik betoogd, onder meer in trainingen over diversiteit.

In die trainingen nodigde ik niet-Nederlanders of kinderen van niet-Nederlanders uit om hun beeld van Nederlanders met Nederlanders te delen.  Daarbij bleek dat het Hollandse zelfbeeld nogal eens verschilde van het beeld dat niet-Nederlanders van Hollanders hadden. Waren ze tolerant?  Dat viel wel tegen. Bovendien: tolerantie wees op verdraagzaamheid, en verdraagzaam zijn veronderstelt dat je in de superieure positie bent anderen te verdragen.

Ik heb het altijd stompzinnig gevonden om mensen op basis van ras of huidskleur te discrimineren. Het zit simpelweg niet in me. Ik had bovendien een grootvader die me al jong leerde niet te snel over mensen te oordelen. Ik behoor ook tot de mensen die vindt dat godsdienstvrijheid een hoog goed is. De discussies over hoofddoeken heeft me nooit geraakt. Laat mensen toch, denk ik dan.

Voor wie wil begrijpen wat de boosheid van niet-blanke Nederlanders voedt, moet maar eens naar een anekdote van een Turkse vriend van me luisteren. Voor iedere niet-blanke Nederlander herkenbaar; door blanke Nederlanders nauwelijks opgemerkt.

Wanneer die Turkse vriend bij de Mc Donalds gaat zitten, zit daar een blanke Nederlandse familie. Hij gaat zitten en knikt ze gedag. De reactie is uiterst gereserveerd maar er wordt teruggegroet. Aan de kant waar mijn Turkse vriend gaat zitten staat een tasje. Wanneer hij aan zijn cola met kipnuggets begint, wordt dat tasje door de vrouw van de Nederlandse familie aan haar man gegeven, die het tussen hen in zet.

Dit soort gebeurtenissen maakt hij regelmatig mee. En neem van mij aan dat hij niet houdt van  slachtoffergedrag: je gediscrimineerd voelen terwijl je niet echt gediscrimineerd wordt. Of van strategisch slachtoffergedrag: bewust doen of een ander je wil discrimineren. Hij heeft het eigenlijk nooit over discriminatie.

-Dat helpt me niet, zegt hij.

Ik ben nooit ontvankelijk voor discriminerende opmerkingen over niet-Nederlanders, of over kinderen van mensen die niet hier zijn geboren. Ik ken meerdere Marokkanen, Antillianen, Turken en Surinamers, en ik ben blij met die contacten. Ik vind het juist leuk, al die cultuurverschillen. Want die zijn er. Ook onder ‘ wereldburgers’.

Ik besef ook dat Nederlanders te weinig open staan voor kritiek. Half Europa heeft inmiddels de pest aan Nederland, maar dat ligt nooit aan ons. We zijn kennelijk zeer eigenzinnig en hebben een sterk zelfbeeld. Wij doen het goed, en zij doen het niet goed. Dat is onze manier van denken, en onze manier van doen. En die manier van denken en doen is arrogant.

Toch hebben wij het racisme ook weer niet uitgevonden. En we hebben ons er ook tegen verzet in de geschiedenis. In Zuid-Afrika is het gevoel over Nederlanders daardoor vrij dubbel. Aan de ene kant hebben we de apartheid daar gebracht; aan de andere kant hebben we ook erg goed geholpen om die weer weg te krijgen. En een antiracistisch boek als ‘ Max Havelaar’  is ook afkomstig van een Nederlander, en veel Nederlanders dragen het een warm hart toe.

De tweet waarom de Duitsers de Hollanders niet vergast hebben, gaat wat mij betreft dan ook de lijn over. Een lijn die overigens ook talloze blanke Nederlanders hebben overschreden. De tweet koppelt negativiteit namelijk aan nationaliteit, aan ras, aan afkomst. In die zin is ze net zo discriminerend als de uitingen van sommige Nederlanders. En moet ze bestreden worden. Ook al omdat in elk volk en land discriminatie voorkomt. Het komt zelfs onder dieren voor!

Maar waarom zoveel niet-blanke Nederlanders en niet-Nederlanders zich zo slecht behandeld voelen door ons, dat is een vraag die blanke Nederlanders zich absoluut moeten stellen. We doen iets dat anderen zeer irritant en denigrerend vinden. En staan kennelijk niet open voor feedback. En dat is altijd een slechte zaak.

Tenslotte is het dom en onwerkbaar om racistisch te zijn. Niet een nationaliteit, maar gedrag bepaalt wat verkeerd is. Slavenhandel is verkeerd. Apartheid is verkeerd. Superioriteitsgevoelens tussen mensen zijn verkeerd. Diefstal is verkeerd. Terrorisme is verkeerd. In groepjes mensen op koopavonden lastig vallen is verkeerd. Oproepen tot haat is verkeerd.

Je daar tegen verzetten lijkt beter dan je verzetten tegen nationaliteiten, of een strijd aan te gaan met een hele godsdienst omdat zich een gevaarlijke minderheid onder hen bevindt. Ik ben zo langzamerhand doodmoe van al die ongenuanceerdheid, al dat racisme, al die haat. Laten we in hemelsnaam elkaar opzoeken en iets lekkers met elkaar gaan eten en een dansje doen of zo.

Bert Overbeek is specialist in moderne coaching en training. Hij is bovendien schrijver, onder meer over diversiteit, waarvoor hij samen met anderen onlangs een programma ontwikkelde dat fun en resultaat versterkt.