De romantische liefde!

Bert Overbeek staat bekend als organisatiecoach, trainer en schrijver van managementboeken. Hij kwam in de top 10 terecht met ‘Het Flitsbrein’ en ‘Mannen en/of vrouwen’. Als dichter is hij minder bekend. Hij had zijn 15 minutes of fame in 2008, toen de Nederlandse pers zich op zijn kroeggedichtenbundel ‘Schelmenschuim en kroeggekuier’ stortte, en verder schreef hij ‘Van het loof en zee’ waarin zijn jeugd in Harderwijk centraal stond.

Nu heeft Overbeek een nieuwe bundel gepubliceerd. Het is een bundel liefdesgedichten en de titel is ‘Ik stroom door je land’. In deze bundel gaat het om de romantische liefde. Of zoals Overbeek het zelf zegt: ‘Wie uit de kelk van de liefde drinkt, zal niet alleen het zoet smaken maar ook het zuur, het bitter en natuurlijk ook het zout.’

Al die smaken komen ook in de dichtbundel terug. Ze bevatten een samenvatting van 35 jaar liefdesrelaties en net als bij de groten der aarde, Shakespeare en Petrarca, beperkt de dichter zich niet alleen tot de mooie kant van de liefde, al komt die zeker langs:

speelser dan zo kunnen we niet zijn

we hebben alle tijdsbepaling opgeheven

en toen een bed gezocht en ook gevonden

iets veroorzaakt tussen lust en pijn

en elkaar in vrijheid opgebonden

Toevallig treffen we hier rijm aan maar dat is uitzonderlijk. Het is vooral de taal zelf die treft. Overbeek schrijft plastisch en transparant; je ziet dat hij heeft geprobeerd de ontoegankelijkheid en complexiteit uit het werk te schrappen. In een interview heeft hij dat ook wel eens gezegd: ‘Poezie is bij tijd en wijle een ondoorgrondelijke taal, maar ik wil hem toch toegankelijk proberen te maken voor een groter publiek.’ In datzelfde interview zei hij het te betreuren dat mensen wel songsteksten uit hun hoofd kennen, maar nog maar weinig gedichten.

Volgens hem gaat poezie vaak net iets verder het gevoel in, dan muziekteksten. ‘Die hebben toch de muziek nodig om tot volle wasdom te komen. Niets mis mee, maar we moeten voorkomen dat poezie al te elitair wordt.’

Of dat met ‘Ik stroom door je land’ is gelukt, waag ik te betwijfelen. Niet iedereen zal door een olijfgaard zijn geliefde toezingen, goden smeken om haar niet te schminken, fado willen horen en de maan nog willen kennen. Dat soort lyriek zal door velen achteloos worden weggelegd, en door anderen juist weer als schoonheid worden beleefd. Maar leesbaar is het werk van Overbeek wel.

En doorleefd is het thema ook. Overbeek schrijft over werkelijk alle aspecten van de liefde. Onmogelijke liefde, gesmoorde liefde, afhankelijke liefde, teleurstellende liefde, vrolijkmakende liefde, hartstochtelijke liefde, de ondergang van de liefde, de bloei ervan op andere momenten, alles komt langs, en alles wordt verbonden met bijpassende couleur locales. Leeg strand, theaters, de sterrenhemel, onbekende steden, havens, tuinen, huizen met kruipruimtes, olijfgaarden, ga zo maar door. Soms gaat dat melancholisch, en dan weer nuchter, zoals in het gedicht over de schilder Modigliani en de dichteres Anna Achmatova.

achmatova en modigliani

anna achmatova, de grote dichteres,

lees ik net op internet
ontmoette in parijs
de schilder modigliani
op haar huwelijksreis

een jaar later lagen ze in bed

aantrekkingskracht tussen grote geesten
stelt een hoge eis aan
de gewoontes die het leven

in elkaar heeft gezet

maar de liefde gaat ook daar

gewoon als bij de beesten

De belangrijkste boodschap van de bundel lijkt: geniet van de liefde en van het leven en accepteer de pijn die ze ook brengt. Die pijn is ze waard, de liefde, en uiteindelijk verrijkt het je. Zoals in het gedicht ‘De kluizenaar’ waar iemand zich heeft teruggetrokken uit liefdesverdriet, en de eenzaamheid zoekt en neerkijkt op de romantische liefde. Totdat

mijn nieuwgeliefde verscheen

en armen naar me uitreikte

en mijn tranen dan eindelijk stroomden

rivier werden, verdampten in

de zon van jouw wezen

en de vorm van liefde aannamen

Het lijkt een soort kringloop, de romantische liefde, en misschien daarom zegt Overbeek in zijn nawoord:’Ik zie de romantische liefde dan ook als een pad, waarop je een andere, diepere liefde kan vinden’. Hij gunt het iedereen om dat pad te bewandelen, mogelijk meerdere malen. Want je leert er vreselijk veel van. Luister maar naar dit ‘scheidingssonnet’:

scheidingssonnet

nu begrijp ik eindelijk onze dagen

ze waren zacht maar onvolkomen

we konden er heel erg goed in wonen

maar ze doofden onze levensvragen

vervulling was slechts een moment

niet langer dan een jaar of twee

toen raakten we eraan gewend,

aan dode taal bij chocola en thee

wat jou vervulde, wat mij voorzag,

dat was niet meer belangrijk

steeds stiller werd het in de kamer

het maakt niet uit aan wie het lag

we veinsden nog wat liefde, voordat we

onze toevlucht tot een scheiding namen

 Het boek 'Ik stroom door je land' is te bestellen bij de boekhandel, managementboek.nl, bol.com  of https://www.mijnbestseller.nl/shop/index.php/literature/ik-stroom-door-je-land-93361-www-mijnbestseller-nl.html. Het kost 14,90