Oranje op volle toeren: Analyse van het hoe en waarom

Heel Europa is onder de indruk van het spel van Oranje tijdens het EK in Oostenrijk en Zwitserland. Alles lijkt samen te komen: goed spel, enthousiasme, geluk en schitterende doelpunten. Het oude 'totaalvoetbal' lijkt weer terug te zijn gekeerd. En alle voetballiefhebbers genieten. Hoe komt het dat Oranje zo goed speelt? Een eerste analyse en waarschuwing voor de nabije toekomst. Want hoe vaak heeft Oranje niet de beste wedstrijden gespeeld (1974-1978-1992-1994-1998-2000-2004) om dan de wedstrijd erop te worden uitgeschakeld? Over de opstelling, fitte spelers, een hechte selectie, verschillende kwaliteiten, geluk, openheid en kwaliteit. Op deze site is met enige regelmaat geschreven over bondscoach Marco van Basten, nu een voorlaatste tussenstand.

Oranje speelt bij vlagen wervelend voetbal, heeft soms het geluk aan haar zijde, maar is in ieder geval zonder enige twijfel de smaakmaker van het toernooi. Zoals we het jarenlang hebben gezocht en gehoopt, maar onder coach Van Basten nooit hebben gekregen. Tot de wedstrijd tegen de Italianen. Oranje speelde scherp maar uiterst fair, was fel op de bal, dominant gedurende het grootste deel van de wedstrijd en er was duidelijk sprake van een teamprestatie. Met opvallende rollen voor Boulahrouz, Engelaar en Van Nistelrooij.

Allereerst de opstelling. Van Basten en co verdienen respect voor het feit dat de coaches na 3 jaar klungelen met 4-3-3 in de laatste maanden voorafgaand aan het EK is overgestapt op 4-2-3-1. Een verdedigender concept dat tegen de Italianen wonderwel werkte. Een verdienste van Van Basten c.s.? Nauwelijks, want de coach ging pas om nadat spelbepalende spelers op het nieuwe systeem hadden aangedrongen. Wel positief: het feit dat Van Basten serieus naar de opvattingen van de spelers heeft geluisterd en open heeft gestaan voor verandering. Iets waar de coach van de Grieken, Otto Rehagel, pas tijdens het EK achter is gekomen.

Dan de fitheid van de spelers. Veel spelers van Oranje zijn in de maanden voorafgaand aan het EK geblesseerd geweest, waaronder Van Persie, Van Nistelrooij, Snijder en Robben. Een speler als Boulahrouz is ook compleet uitgerust aan het EK begonnen, want tijdens het seizoen heeft hij slechts in 6 wedstrijden gespeeld. Kortom, de blessures waren pech en geluk tegelijkertijd. De spelers zijn net op tijd fit, zowel geestelijk als fysiek. Daarbij was het uitvallen van Ryan Babel een geluk bij een ongeluk. Het betekende de niet meer verwachte (maar door De Strafschop zeer toegejuichde) terugkeer van Khalid Boulahrouz in de selectie, de verdediger die nu een rots in de branding lijkt te zijn geworden en zeker nog zal groeien gedurende het toernooi. De fitheid van de overige spelers lijkt groot, wie Van Bronckhorst in de 80e minuut ziet rennnen denkt dat hij net aan de wedstrijd is bbegonnen. Kortom, kunde, geluk en toeval, ze werken samen om Oranje tot grote hoogten te doen stijgen.

De selectie oogt van buitennaf als een hechte machine, waarbij spelers veel voo elkaar over hebben. Wat een verschil met het WK van 2006, toen spelers als Van Bommel de eenheid leken te doorbreken. Zijn ontbreken, evenals die van Seedorf, doen zich niet gevoelen. De les lijkt te zijn: kies niet zo maar de beste spelers, maar kies voor spelers die samen iets moois kunnen bereiken. De les van 1996, toen sprake van 'De Kabel' die als een vijfde kolonne de eenheid van het team splitste in twee kampen, lijkt nu geleerd te zijn. Hiervoor verdient Van Basten de meeste hulde.

Een ander punt dat geleerd lijkt te zijn in de afgelopen jaren is dat je een team moet creeren dat meerdere kwaliteiten in zich herbergt. raspaardjes als Van Persie en Robben worden geflankeerd door noeste spelers als Ooijer en Boulahrouz. Alleen emt knokkers win je geen oorlog, maar alleen met raspaardjes ook niet. Er moet wel gewerkt worden. De mix lijkt nu na jaren experimenteren optimaal te zijn.

Het geluk is, hoe kan het ook anders, ook met Oranje. Het team en de coach verdienen het geluk ook wel een beetje, want wie Robben en Van Persie durft in te zetten voor een verdedigende middenvelder (Engelaar) en een aanvallende middenvelder (Kuyt) laat zien als lef te hebben, iets wat bij vergelijkbare bondscoaches even makkelijk te vinden is als een spelt in een hooiberg.

De kwaliteit van de spelers staat al jaren niet of nauwelijks ter discussie. Het kwam er alleen zelden tot nooit uit, zeker niet in Oranje. Nu lijken de puzzlestukjes eindelijk op hun plaats te vallen. Robben speelde fantastisch tegen de Fransen, Van Nistelrooij zit prima in zijn vel, de verdedigers stijgen boven zich uit, Snijder is cruciaal op het middenveld en Van der Sar keept het toernooi van zijn leven.

Kortom, de tussenstand is dat de bondscoach goed werk heeft geleverd op het gebied van de teambuilding en de fitheid van de spelers. Hij heeft tevens opengestaan voor de mening van de spelers, polderen dus. Iets wat in Nederland blijkbaar cruciaal is voor succes. De selectie is deels met wat geluk en toeval tot stand gekomen, waarbij bijvoorbeeld het spelen van Boulahrouz een duidelijke versterking van Oranje heeft betekent. Zonder blessure van Babel lag hij echter nu op een of ander strand. Toeval en geluk horen er dus ook bij.

Oranje laat zien dat voetbal zeer meeslepend kan zijn. Laten we hopen op nog wat mooie wedstrijden en de vlag niet te vroeg uit hangen. Want daarin zijn wij als natie uitstekend in staat. Feit is dat het beste land van de voorrondes zelden een toernooi wint. Of is het WK 1974 gewonnen door Oranje, van 1978 en 1982 door Brazilie, van 1986 door Frankrijk, van 1990 door Engeland, van 1994 en 1998 door Oranje, van 2002 door Zuid-Korea en van 2006 door Duitsland? Kortom, realiteitszin is essentieel voor verder succes, want als Oranje faalt in de kwartfinale, hebben de prachtige overwinningen tegen Italie en Frankrijk in weinig effect geresorteerd.