Polemiek zonder weerwoord

Het tijdschrift Slow Management ligt nu een paar weken in de ‘winkel’ en in het kielzog van dit wapenfeit druppelen ook de eerste reacties en recensies binnen. Allemaal positief tot redelijk positief, waarbij vanzelfsprekend ook wat kritische noten worden gekraakt (zie hier een selectie uit het digitale aanbod). En dan is er de recensie die geen recensie mag heten. De zogenaamde ‘aanleidingsrecensie’: de recensent neemt een willekeurig onderwerp en gaat vervolgens eigen stokpaardjes berijden. 
De recensent in kwestie, Guido Thys, oordeelt (weinig flatteus, dat moge duidelijk zijn) over Slow Management zonder het blad te hebben gezien (lees ook de reacties op zijn artikel) en zonder het seminar ter gelegenheid van het eerste nummer te hebben bezocht (lees hier een persoonlijk verslag). Niettemin meent hij het blad te kunnen betitelen als een ‘Gids voor Verder Indommelen’. Inderdaad merkwaardig maar eigenlijk bijzonder kwaadaardig, temeer omdat deze recensie is geplaatst op een toch gerenommeerde website (Managersonline). De redactie mag zich dit aantrekken. Sterker: moet zich dit aantrekken, want dit soort ‘miskleunen’ heeft zijn effect op de gehele website. Nog wonderlijker is het dat het mensen niet vrij staat om te reageren. Je mag wel reageren natuurlijk, maar de auteur bewaakt de toegangspoort. ‘Caveat scriptor: reacties in die stijl (hij bedoelt persoonlijke aanvallen - redactie) laat ik in het vervolg verwijderen!’, zo zegt Thys als heuse bovenmeester. Want zo zegt hij, ‘Er bestaat zoiets als polemiek (openlijk gevoerde pennenstrijd volgens Van Dale. Polemiek voeren is een kunst die aan enkele regels gebonden is. Een ervan is dat er geen persoonlijke aanvallen gepleegd worden.’ En hij doet zijn woord gestand!
De volgende reactie kon kennelijk niet door de beugel. ‘Polemiek is inderdaad aan regels gebonden, regels die in de reacties tot nu toe niet overschreden zijn, maar hetzelfde geldt voor journalistieke bijdragen, ook al zijn die polemisch van aard (waarvan dit stukje geen voorbeeld is) en ook al worden die gepubliceerd in een digitale ruimte (een weblog) waar die regels zich wat laten oprekken (om volstrekt onduidelijke redenen overigens). Journalistiek is bovendien een vak met bijzonder duidelijke ‘vakmatigheden’. Bijvoorbeeld inhoudelijke kennis hebben (genomen) van het onderwerp zodat de feitelijke juistheid is gegarandeerd. Een nieuw tijdschrift bespreken op basis van wat uit zijn verband gerukte citaten van de bijbehorende website (sic!) zonder verder in te gaan op de inhoud van de uitgave in kwestie (omdat die ‘onbekend’ is) heeft niets met journalistiek te maken. Ook niet met polemiek trouwens (er is geen uitgangspunt), en al helemaal niet met ‘klantwaarde’ want waar gaat het over (klantwaarde is het stokpaardje van Thys). Wel met een vorm van amateurisme waar zelfs een bloggende amateur-journalist zich voor zou schamen.’

‘Reageren mag (niet)!’ schreef ik eerder. Want kennelijk is het hebben van een mening voorbehouden aan een selecte groep mensen die de wijsheid in erfpacht hebben. Mensen ook die graag hun mening ventileren en hun kritiek spuien, gevraagd of ongevraagd, maar zelf zo gevoelig zijn voor kritiek dat ze de mogelijkheid daartoe bij voorbaat uitsluiten. Of het is gewoon desinteresse of, nog erger, vooringenomenheid. Maar het is vooral treurig: als dit de trend wordt, kunnen alle blogs, websites en andere directe communicatiekanalen wel gesloten worden.