Occupy: serieuze politiek of hippie-nostalgie?

Vandaag werd ik door Pownews om 1 uur verwacht op het Beursplein mijn zienswijze te geven op Occupy als organisatie. Hoe ze het zullen knippen weet ik niet, maar ik had een goed gevoel over de manier waarop Daan van Powned me interviewde. Ik werd niet tot uitspraken gedwongen; en daarvoor was ik vooraf wel gewaarschuwd. Als je iets van journalistiek begrijpt weet je ook wel waarom ze interviewen zoals ze interviewen. En daarbij: ze willen geen nieuws brengen, maar amusement. (We twitteren op Goeroetweets).

Gisteren was ik doorhet programma gebeld. De redactie van dit programma had beslag weten te leggen op een notule van Occupy Amsterdam. Ze wilden een organisatiedeskundige iets laten zeggen over de organisatie van de beweging. Of ik daartoe die middag nog toe bereid was.

-Dan sturen we je de notule van 7 november even, zei een vriendelijke Patrick Pauw. Dan kun je alvast een beeld krijgen.

Ik kon helaas niet, maar even later werd ik teruggebeld. Het item zou naar vandaag doorschuiven. Ik zegde mijn medewerking toe aan het programma, want ik vind PowNews een grappig programma. Een beetje tendentieus soms (wie niet?), maar vrolijk en zeer to the point.

Ik heb de notule uiteraard gelezen, en ik heb ook een beeld. Daarover gaat het interview vanavond.  Het beeld is dat Occupy Amsterdam chaotische notulen schrijft. Het ding dat gewoon te vinden is op de blog van Occupy Amsterdam is volslagen onleesbaar. Er wordt geschakeld van Nederlands naar Engels, er is geen indeling, de  alinea’s hebben geen onderling verband, het is –kortom-  notenbalkenbrei.

Laat ik voorop stellen dat ik niets tegen de beweging heb. Ik vind hun kreet ‘Redt mensen, geen banken’ een mooi credo en sympathiseer met het idee dat er een einde moet komen aan onbehoorlijke bonussen. Ook ik vind de verschillen te groot, en ook ik heb een hekel aan mensen die alleen maar aan zichzelf denken en zich enorm verrijken.

Ik ben niet van mening dat het uit New York overgewaaide Occupy louter uit ‘werkschuw tuig’ bestaat, uit klaplopers. Ik denk dat er veel mensen zijn die zich echt zorgen maken over de toestand in de wereld, en het is goed dat iemand zich daardoor uit. Ik geloof ook wel dat het iets doet wanneer je 2 of 3 dagen de beurspleinen bezet. Dat soort initiatieven maken de wereld wakker.

Maar met een tentenkampje opslaan kom je er niet. Zeker niet als 80-90 procent van de demonstranten niet slaapt in die tentjes. En dan is er nog het beeld dat uit de notule naar voren komt. In de notule wordt namelijk het beeld versterkt, dat veel Occupy’ers juist proberen te ontkennen: het beeld dat ze bestaan uit anti-autoritaire idealisten. Uit het type anarchisten dat in het verleden steeds weer verschijnt als er ergens verzet is. De notule lijkt geschreven door nostalgische ex-hippies. En hippies horen bij een ander tijdvak; het tijdvak van de Koude Oorlog toen links en rechts elkaar met kernwapens in bedwang proberen te houden.  Een paar quotes zullen dat illustreren.

-Er wordt in kritische zin gesproken over de politie. ‘Hopefully we will annoy them’ staat in de notule. De anti-politie-stemming past goed bij de voormalige hippie-cultuur, en ook bij anarchisten zoals we die
tegenkwamen bij krakersrellen, radicale milieuacties en (al wat langer geleden) anti-kernwapen-betogingen. Dit zegt niets over die bewegingen overigens. Die kunnen er ook niets aan doen dat anarchisten zich bij hun voegen.

-De notule: ‘Klopt het dat Daniël van Ree van de VVD? Ja.’
De vraag is: Waarom moet iemand politieke voorkeur apart benoemd worden? Kennelijk is het binnen Occupy Amsterdam belangrijk dat iemand een VVD’er is. In artikelen wordt beweerd dat Occupy uit de linkse hoek opkomt. Betekent dat dat de VVD niet welkom is? En dat iemand met naam en toenaam moet worden genoemd in een notule?

-‘I am an artist’ Deze losse kreet staat in de notule in geen enkele context. Het betekent kennelijk iets om ‘artist’ te zijn. Een echt hippie-thema. Ook als je geen talent hebt, ben je artiest. Binnen de hippiewereld was creativiteit een hoog goed. Kunstenaars waren immers de onbegrepen zielen van onze kwaadaardige maatschappij. Zij leefden in de periferie en hun zijn was één grote aanklacht tegen de samenleving. Door te zeggen dat je een ‘artist’ was. Ik weet niet of dit versleten beeld achter de uitspraak 'I am an artist' zit, maar het zou zomaar kunnen.

-‘Het gekraakte pand valt niet onder de kraakwet.’ Kennelijk is kraken een thema binnen Occupy Amsterdam. Geen punt natuurlijk, maar het beeld dat er relaties zijn met kraakbewegingen is hiermee gevestigd.

-De notule geeft aan dat Occupy ‘los van leiderschap, los van begrensde idealen’ is. Dat ‘los van leiderschap’ is interessant. Dit zweemt naar anarchisme. Het is ook een statement naar de politiek. Voor mij zit er een
zelfde teneur in als in de anti-politie tekst. Tegen leiderschap, tegen politie. En dat is jammer, zei ik voor de camera, want om een politieke vuist te maken heb je wel een leider nodig. Een verbindende maar daadkrachtige leider. (Ik hoop dat ze dit fragment uitzenden; bij Pownews weet je het nooit. Ze moeten 10 minuten interview terugbrengen tot een paar seconden.)

-De door de vroegere hippies toegejuichte ludieke acties staan ook in de notule. Zo is er ‘variéte’: de slag van Waterloo. En er is de suggestie om de sinterklaasschoen het hele jaar te laten staan ‘om de intentie
van geven en ontvangen eind van het jaar te kunnen laten horen’. Dit soort 'happenings' horen echt bij hippie-achtige groepen.

Het is belangrijk om scherp te houden dat het hier gaat om de Amsterdamse variant van Occupy. Vorige week was PowNews op visite in Rotterdam en dat zag er allemaal heel anders uit.  Het zou kunnen dat de
Amsterdamse Occupybeweging op zichzelf staat en die kans is groot.

Maar PowNews wilde van mij weten wat voor soort organisatie Occupy is. Daar kon ik kort over zijn. Het is niet zozeer een organisatie, als wel een spontaan Internet-initiatief. Als de groep meer wil zijn dan dat en echt een  politieke vuist wil maken, dan zal het zich echt moeten organiseren. Dan zullen ze moeten nadenken over  taakverdeling, verdeling van verantwoordelijkheden en bevoegdheden en over het coördineren van die taken en verantwoordelijkheden.

Dit krijg je voor elkaar door een stabiele structuur te scheppen, en door te werken aan:

-je cultuur;

-je systemen;

-je strategie;

-je managementstijl; en

-je personeel.

Dit speelt allemaal niet bij Occupy. Het is nog niet meer een internetbeweging die een stem probeert te krijgen via sociale media. Via oproepen op internet is het van de grond gekomen. Het is een spontaan initiatief. Er zijn geen leiders, er zijn geen andere coördinatiemiddelen dan internet. Het is een geheel van kleine regionale units  die zich samen scharen onder de noemer ‘Occupy’.

We weten uit de Arabische wereld dat Facebook regimes omver kan gooien. We weten uit de hoek van de terreur dat bewegingen tegenwoordig kunnen bestaan uit losse delen die niet met elkaar communiceren.  Zonder de moderne media zou dit veel moeizamer gaan. Occupy valt natuurlijk niet te vergelijken met Al Qaeda. Het is een vreedzame groep die iets duidelijk wil maken.  Maar de decentrale structuur van
autonome, regionale units,  gecombineerd met internet als coördinatiemiddel, maken de beweging (die geen leider heeft, geen vastgelegde taken en verantwoordelijkheden heeft en die niets structureert) toch tot een  organisatie.

Het is misschien een nieuwe organisatievorm, als er tenminste een duidelijk doel is. Je zou dee nieuwe organisatie de sociale media organisatie kunnen noemen. Via twitter en facebook ontstaat er
ineens een fenomeen dat wereldwijd spraakmakend is. Zoals Occupy.

Dat de onafhankelijkheid van dit soort organisaties ook aantrekkelijk is voor groepen nostalgische ex-hippies ligt voor de hand. Maar hoewel ze zeggen te spreken namens 99% van de mensen, blijkt dit niet uit onderzoek. Een kleine meerderheid (56%)  sympathiseert met Occupy, maar dat is alweer enige weken geleden. Een groot deel daarvan gaat niet op het Beursplein kamperen.

PowNews verzet zich (net als ik) tegen mensen die Occupy als een paraplu gebruiken om onverantwoordelijk  maatschappelijk gedrag te vertonen. Daarin ben ik het me ze eens. Ik vermoed echter dat we een vergissing maken als we de Occupy-beweging louter zien als een club mensen die profiteren van onze belastingcenten. Ze zullen er tussen zitten, en het is afkeurenswaardig gedrag, maar is het niet nog afkeurenswaardiger om het economisch systeem zo te ontwrichten, dat de economie jarenlang in een dip blijft?

Dit alles moest ik in een paar zinnen zeggen op PowNews vandaag. Ik ben benieuwd hoe het er vanavond uit ziet. Om half 11 zullen we het weten. Nederland 3.