PostNL wil 68 miljoen euro: ‘We zijn aan het eind gekomen van wat wij zelf als bedrijf kunnen doen'

PostNL zegt 68 miljoen euro aan overheidssteun nodig te hebben om brieven te kunnen blijven bezorgen. Spierballentaal aan de vooravond van de presentatie van de jaarcijfers. De minister trapt er niet in. Het ministerie van Dirk Beljaarts (Economische zaken) liet weten het verzoek nu niet opportuun te vinden. De Nederlandse postzegel is goedkoop; eigenlijk te goedkoop. Is het dan niet logisch dat de gebruiker van de post meer gaat betalen? De vraag is of er niet meer aan de hand is bij PostNL?

PostNL stelt keer op keer teleur

PostNL gaf onlangs nog een winstwaarschuwing. De problemen bij de postdivisie van PostNL houden aan. In december, normaal de drukste maand voor brievenbuspost, werden minder kerstkaarten verstuurd dan vooraf was verwacht. Daarmee zal dit bedrijfsonderdeel over 2024 in de rode cijfers duiken. Maar, ook bij pakketten zijn zorgen. Lees de analyse op FD. De koers van PostNL daalde bij opening van de AEX met 6 procent naar onder de een euro.

Financieel teleurstellend

Herna Verhagen, CEO van PostNL stelt dat 2024 financieel gezien teleurstellend was. Ondanks deze tegenvaller heeft PostNL door effectief kasstroombeheer en solide balansmanagement de doelstellingen voor de vrije kasstroom en het genormaliseerde totaalresultaat wel behaald. Dankzij de inzet van de medewerkers heeft PostnNL operationeel een sterk vierde kwartaal gerealiseerd, stelt Verhagen: "De hoge NPS-scores onderstrepen onze sterke positie ten opzichte van de concurrentie en weerspiegelen onze toewijding aan onze klanten. Dit vormt een belangrijke ondersteuning voor onze strategische koers". 

Met de tussenresultaten in de hand doet Verhagen opnieuw een oproep om de postwet aan te passen. De verplichting om brievenbuspost binnen 24 uur te moeten bezorgen terwijl mensen steeds minder post versturen vindt PostNL een bedrijfsmodel dat niet meer houdbaar is.

Verhagen zegt: "In de huidige uitdagende omstandigheden doen we er alles aan om onze operatie en ons aanbod aan te passen aan de behoeften van onze klanten. Tegelijkertijd richten we ons op het verbeteren van de efficiëntie en het optimaliseren van onze capaciteit. Door de financiële ontwikkelingen en de veranderende marktdynamiek zijn strategische aanpassingen echter onvermijdelijk".  

Pakketten

Bij Pakketten zag PostNL een volumegroei van 10,5% en heeft marktpositie behouden. De snel toegenomen klantconcentratie leidde echter tot extra druk op de marges, wat een belangrijke oorzaak is van de tegenvallende resultaten ook hier. Bovendien bleef de volumegroei in de laatste twee maanden van het jaar achter bij de prognoses. Het recordaantal pakketten tijdens de korte piekperiode zorgde daarnaast voor een minder gunstige verdeling van de volumes, terwijl de hoge kosten om de piekvolumes te verwerken de operationele efficiëntie onder druk zetten.  

Als toonaangevende speler in de last-mile bezorging in de Benelux blijft PostNL investeren en staat innovatie hoog op de agenda, om de verdere groei van de e-commercemarkt te ondersteunen, aldus Verhagen. Tegelijkertijd is de e-commercesector volwassen geworden, met stijgende kosten, een krappe arbeidsmarkt en veranderend consumentengedrag. Duurzaamheid en arbeidsomstandigheden worden steeds belangrijker, maar brengen ook extra kosten met zich mee.  

Beleggers zijn niet overtuigd

PostNL heeft het zelf over een 'solide resultaat in piekseizoen'. PostNL vindt dat het bedrijf zich in een goede uitgangspositie bevindt om zijn groeitraject te hervatten. In 2024 wordt een margeverbetering voor PostNL verwacht. Aandeelhouders krijgen 85 procent van de winst uitgekeerd als dividend en PostNL gaat door met inkoop van aandelen. Klaarblijkelijk is er geen behoefte om te investeren.

Beleggers zijn al langer niet overtuigd. Na een vrije val van 85 procent in de afgelopen twee jaar. PostNL verloor meer dan een miljard beurswaarde. Zelf ben ik benieuwd waar het optimisme van PostNL vandaan komt; de resultaten in het 3e kwartaal waren slecht. PostNL kwam jaar-na-jaar met winstwaarschuwingen. FD was eerder al kritisch: "De tijd zal het leren, maar het heeft er alle schijn van dat PostNL met zijn prognose opnieuw in de fout gaat. De doelen die het stelt voor het vierde kwartaal zijn te ambitieus". 

Race to the bottom

Collega pakketbezorgers wereldwijd zijn voorzichtiger met hun prognoses over de pakketmarkt; het is nog steeds een 'race-to-the-bottom' waarbij de klant al lang niet meer centraal staat. De toekomstige CEO Pim Berendsen staat daarmee voor een grote uitdaging. FD zegt erover: "Berendsen zal het vertrouwen van de beleggers moeten zien terug te winnen. Hij zal ook de grootaandeelhouder, de Tsjech Daniel Kretinsky, tevreden moeten stellen en de miljardair moeten overtuigen dat PostNL toekomst heeft als zelfstandig bedrijf".

De vraag is of de pakketdiensten van PostNL voldoende onderscheidend zijn om echt 'klantwaarde' te realiseren. Een meer van hetzelfde 'operational excellence'-benadering vergt veel meer schaal dan PostNL als kleine Europese speler heeft. Een echte toekomstvisie mist (nog steeds). Bedrijven in de pakketsector moeten hun werk beter doen. De oproep van Verhagen om meer samenwerking in de keten, zodat partijen samen kunnen streven naar een eerlijke verdeling van waarde is weinig concreet. Meer pakketpunten, zoals de plannen zijn, is geen oplossing.

En dat baart mij bij PostNL zorgen: de oplossing wordt opnieuw gezocht in kostenverlaging door mensen te ontslaan en nóg goedkoper te gaan werken. PostNL concurreert op prijs terwijl ze ook zouden kunnen kiezen voor kwaliteit of innovatie (en diversificatie). De vraag is of dat gaat lukken of dat het wachten is tot PostNL opgaat in een van de Europese pakketmastodonten.

De toekomst van de postzegel?

Monopolies in de postsector zijn onvermijdelijk. Het gebeurt overal: in België, Duitsland, Engeland. De hoeveelheid post neemt af, waardoor schaalvoordeel nodig is om efficiënte verspreiding te garanderen. Voor individuele verzenders is dat nauwelijks een probleem—je betaalt iets meer voor een postzegel op een kerstkaart, maar hoe vaak verstuur je die nog? Grote partijen zoals de Belastingdienst en banken ervaren dit echter als nadelig, omdat zij meer moeten betalen wanneer er geen concurrentie is.

PostNL is niet bepaald het toonbeeld van innovatie. Ze benaderen alles vanuit postbezorging, in plaats van vanuit de wijken waarin ze opereren. Toch is post voor veel mensen van groot maatschappelijk belang—een echte levenslijn. Er liggen kansen in het benutten van hyperlocals. Veel mensen gaan met pensioen en willen nog iets betekenen voor hun buurt. Maak het hen makkelijk om brieven rond te brengen. PostNL kampt met personeelstekorten omdat ze parttime krachten voor minimumloon willen aantrekken. Kijk eerst eens naar het zelf-organiserend vermogen binnen buurten.

Kier voor een hybride tariefstructuur. Het serviceniveau moet omlaag, anders blijven de kosten stijgen. Mensen die hun post de volgende dag willen, kunnen daarvoor extra betalen, terwijl anderen korting krijgen als ze bereid zijn langer te wachten. Je weet immers ruim van tevoren wanneer je moeder jarig is. Laat de verzender gewoon betalen voor de service.

Walther Ploos van Amstel

Lees ook: Is optimisme bij wisseling van de wacht bij PostNL terecht?