Verduurzamen bestelbusjes: niet alleen schoner, maar graag ook slimmer

Bestelbusjes stoten ongeveer 40% van het fijnstof van het wegverkeer uit in steden. En, 30% van de CO2-uitstoot in transport is gerelateerd aan stadslogistiek. Dat moet minder. De komende jaren komen er meer zero-emissie mogelijkheden door een groter aanbod van modellen met een grotere actieradius.

Bovendien komen er steeds meer lichte elektrische voertuigen voor stadslogistiek. Maar de ontwikkeling gaat moeizaam, terwijl de urgentie hoog is; minder dan 1% van het bestelverkeer is vandaag zero-emissie.

Bestelbus Battle

Vandaag is de presentatie van de resultaten van de Bestelbus Battle van Natuur en Milieu bij het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. De vijf team die deelnamen aan de Battle deelden de ambitie om de vloot van bijna 1 miljoen bestelwagens in Nederland te verduurzamen; overheid, vervoerders, groene organisaties, wetenschappers en producenten. De teams keken elk vanuit hun eigen perspectief naar verduurzaming. Dat leverde interessante perspectieven op.

Problemen

Bedrijven, gemeenten en maatschappelijke organisaties lopen in de praktijk tegen verschillende problemen aan:

1. De business case voor elektrische bestelwagens is in veel gevallen nog negatief. Een aantal gemeenten heeft een subsidieregeling en ondernemers kunnen in aanmerking komen voor de MIA. Daarbij speelt een rol dat fiscale stimulering, zoals de MRB en BPM vrijstelling voor 0-emissie personenwagens, bij bestelwagens ontbreekt.
2. Onbekendheid en gebrek aan toegankelijke informatie. Voor veel mensen, bedrijven en gemeenten zijn de mogelijkheden voor elektrische bestelwagens onbekend, de beeldvorming is vaak nog negatief, risico’s worden overschat of ze weten simpelweg niet waar en hoe ze zouden moeten beginnen.
3. ‘De rijbewijskwestie’. Momenteel staat een aantal elektrische bestelwagens stil omdat ze door het gewicht van de accu niet meer onder het B maar het C rijbewijs vallen. Dit vraagt om aanvullende rijbewijs-eisen voor de chauffeurs. Bovendien vallen de chauffeurs daarmee onder een andere (en duurdere) cao-regeling. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu werkt in overleg met de Europese Commissie aan een oplossing. Maar dit duurt nu al veel te lang.

Niet bij zero-emissie alleen

Het gaat natuurlijk niet alleen om zero-emissie bij bestelverkeer in steden. Steeds belangrijker worden het gebruik van de openbare ruimte en veiligheid in de stad. De voetgangers en fietsers krijgen terecht meer ruimte, de personenwagens en het bestelverkeer moet een stapje terug doen.

De vraag is of het behalve schoner, niet gewoon veel slimmer moet met al die bestelbusjes. Bijvoorbeeld, in de Amsterdamse Oude Pijp, een steeds drukkere wijk van 800 bij 800 meter met 15.000 bewoners, komen dagelijks 1.000 vrachtvoertuigen. Een schokkende conclusie van recent onderzoek was dat 800 van die voertuigen met maar een enkele zending die wijk in rijden waarvan het overgrote deel met eigen vervoer. Dat is niet vol te houden.

Slimmer stadslogistiek

Slimmere stadslogistiek vraagt om bundeling. Juist vandaag kondigde Heineken samenwerking aan met Sligro.

Slimmer stadslogistiek vraagt om de inzet van andere voertuigen zoals vrachtfietsen en lichte elektrische vracht voertuigen. Deze passen beter bij de maat van de straat en zijn vaak goedkoper in te zetten dan bestelbusjes. In Utrecht start deze week een initiatief met vrachtfietsen voor service-monteurs; CityServiceBike.

En, de gemeente kan de doorstroming verbeteren door actuele verkeersdata aan vervoerders beschikbaar te stellen. In Amsterdam werken Simacan en Technolution aan intelligente transportsystemen voor stadslogistiek.

De Bestelbus Battle heeft veel belangwekkende lessen geleerd die kunnen helpen de stadslogistiek van minder dan 1% zero-emissie naar 100% zero-emissie te helpen in 2025. Ondernemers kunnen, samen met de overheid en onderzoeksinstellingen, veel bereiken. Het is een kwestie van goed nadenken over een business case waarbij de ontvanger er beter van wordt. Mogelijk kan een steuntje in de rug met minder belastingen, lokale privileges en strengere milieuzones, dit allemaal versnellen. En, die rijbewijskwestie moet nu toch eens echt worden opgelost (net als in de ons omringende landen)!

Walther Ploos van Amstel.

Bron: onder meer Stichting Natuur en Milieu, Hogeschool van Amstedam, CE Delft en Connekt