In mijn eerdere artikelen op ManagementSite beschreef ik AI als co-intelligentie en introduceerde ik het Body of Capacity model - waarom prestaties meer zijn dan alleen kennis. Nu breng ik beide samen: hoe kunnen we de capaciteit van mens en AI combineren voor betere resultaten?
Van ambitie naar belemmering
Een mediaplatform waar ik als adviseur bij betrokken ben, wordt gerund door twee journalisten: één in Suriname en één in Nederland. Hun ambitie is groot: doelgroepen in beide landen voorzien van objectief nieuws en kennis over ondernemerschap en organisatie. Hun visie is een platform dat wereldwijd te beluisteren, te bekijken en te gebruiken is, en dat zichzelf financieel kan bedruipen.
Maar de praktijk is weerbarstig. Opnames worden gemaakt met een telefo...
1. Inventariseer alle taken
Actie: Maak een lijst van alle taken in het proces.
Voorbeeld mediaplatform:
Opnames maken
Video’s monteren
Geluidsbestanden zuiveren
Interviews transcriberen
Content plannen voor YouTube/Spotify
Trends in bereik analyseren
2. Classificeer: mens, AI of samen?
Criteria:
Mens: Taken met creativiteit, ethiek of empathie (bijv. interviews afnemen, eindredactie, communitymanagement).
AI: Repetitieve, data-gedreven taken (bijv. ruwe montage, transcripties, distributieplanning, trendrapportages).
Samen: Taken waar menselijke input AI verrijkt (bijv. AI monteert, redacteur checkt de emotionele toon).
Tool: Gebruik een eenvoudige Excel-matrix met kolommen: Taak | Mens | AI | Samen.
3. Selecteer AI-agenten en match met medewerkers
AI-agenten:
Montage: Tools als Descript of Adobe Premiere (AI-plugins).
Transcriptie: Otter.ai of Fireflies.
Distributie: Buffer of Hootsuite met AI-scheduling.
Medewerkers:
Kies teamleden met technische vaardigheden (bijv. om AI-tools in te stellen) en lerende houding (bijv. bereid om feedback te geven aan de AI).
4. Creëer een faciliterende omgeving
Technisch:
Zorg voor toegang tot de gekozen tools (API-keys, licenties).
Test offline functionaliteit als internet onbetrouwbaar is (bijv. lokale opslag voor ruwe bestanden).
Sociaal:
Wijs een AI-ambassadeur aan (bijv. de technicus die collega’s helpt).
Organiseer een kick-off workshop om het team vertrouwd te maken met de nieuwe werkwijze.
5. Start een pilot met één taak
Keuze: Begin met de minst complexe taak (bijv. automatische transcripties van interviews).
Meet:
Tijdwinst (bijv. van 4 uur naar 30 minuten per transcriptie).
Kwaliteit (bijv. nauwkeurigheid van de transcriptie, 95%+).
Voorbeeld:
Week 1: AI transcribeert 5 interviews; redacteur controleert en geeft feedback.
Week 2: AI past zich aan op basis van feedback (bijv. beter omgaan met Surinaams-Nederlandse accenten).
6. Evalueer en schaal op
Vragen:
Werkt de AI zoals bedoeld? (Bijv. zijn de transcripties bruikbaar?)
Voegt het waarde toe voor de doelgroep? (Bijv. komen video’s sneller online?)
Zijn er ethische issues? (Bijv. mist de AI culturele nuances?)
Volgende stap:
Als de pilot slaagt, voeg dan montage toe als volgende taak.
Succes meten: “Voorheen duurde montage 8 uur, nu 2 uur met AI-ondersteuning.”
Extra aandachtspunten:
Context: Past de AI bij de lokale omstandigheden? (Bijv. werkt de tool met trage internetverbindingen?)
Zichtbare successen: Deel resultaten in het team (bijv. “Deze week 10 uur tijdwinst door AI-transcripties”).
Ethiek: Stel een maandelijkse check in: controleer een steekproef van AI-output op vooroordelen of fouten.
1. AI als co-pilot: efficiëntie en ondersteuning
AI-agenten nemen repetitieve taken over:
Transcriberen van interviews (bijv. met Otter.ai).
Eerste montage van video’s (bijv. met Descript).
Plannen en distribueren van content op YouTube/Spotify.
Voorbeeld: Een AI-agent monteert een ruwe versie van een interview in Suriname, waarna de journalist in Nederland de finale structuur en toon bepaalt.
Real-time ondersteuning: Tijdens live-uitzendingen levert de AI direct samenvattingen, trefwoorden en feitenchecks — als een digitale assistent naast de journalist.
2. AI als co-thinker: creativiteit en analyse
Patronen en inzichten ontdekken:
De AI analyseert bereik, betrokkenheid en trends en stelt voor:
“Dit citaat over duurzaamheid sluit aan bij de trend in Nederland — wil je hier een vervolgverhaal over maken?”
“De ondernemer noemt een onbekend initiatief — zal ik achtergrondinformatie zoeken?”
Brainstormpartner:
Journalisten kunnen ideeën sparren met de AI:
“Welke invalshoeken ontbreken in dit verhaal over lokaal ondernemerschap?”
De AI suggereert nieuwe hoeken, maar de journalist beslist wat relevant is.
3. De bouwer als regisseur
Systeemontwerp voor samenwerking:
Flexibele algoritmes die leren van journalisten (bijv. “Deze toon past bij ons platform”).
Transparante feedbackloops: De AI legt uit waarom het een bepaalde suggestie doet (bijv. “Ik stel deze kop voor omdat…”).
Grenzen en ethiek: De AI mag nooit zelfstandig publiceren zonder menselijke goedkeuring.
4. Omgaan met meningsverschillen
Constructief leren:
Als de journalist een AI-suggestie afwijst (bijv. een te sensatiebeluste kop), past het systeem zich aan voor toekomstige voorstellen.
Voorbeeld: “De AI leert: ‘Ons platform kiest voor nuance boven sensatie’.”
Gezamenlijke verantwoordelijkheid:
De journalist in Suriname levert lokale context, de AI structureert en analyseert, de journalist in Nederland finetunet het eindresultaat.
5. Vertrouwen door co-creatie
“AI is geen vervanging, maar een partner:
Co-pilot voor efficiëntie (taken uitvoeren).
Co-thinker voor diepgang (inzichten en ideeën).
Menselijke regie blijft leidend — de journalist beslist wat er live gaat.
Net als bij een menselijk team: vertrouwen groeit door samen te werken, te leren en elkaar aan te vullen.”
1. Traditionele AI (bijv. ChatGPT, Le Chat, Gemini, Claude):
.Functie: Generatieve AI die tekst, afbeeldingen of code produceert op basis van prompts.
.Limiet: Werkt reactief en contextgebonden — elke taak vereist een nieuwe instructie.
Voorbeeld: Je vraagt “Schrijf een brief”, en de AI genereert tekst. Verzenden, bijwerken of actie ondernemen doe je zelf.
Geen geheugen tussen sessies (tenzij je tools zoals "custom instructions" gebruikt).
2. 'Autonome' AI-agenten: digitale werknemers
.Functie: Kunnen zelfstandig taken uitvoeren binnen afgebakende processen, maar niet volledig autonoom.
Wat ze kunnen:
.Taken automatiseren die uit meerdere stappen bestaan (bijv. een brief schrijven → opslaan → herinnering plannen).
.Beslissingen nemen op basis van vooraf gedefinieerde regels (bijv. “Als er geen reactie komt, stuur een follow-up”).
Voorbeelden van tools:
Zapier + AI (workflowautomatisering).
Auto-GPT (experimentele agenten voor meerstapstaken).
CrewAI of Adept (voor specifieke werkprocessen).
Beperkingen:
Geen echte autonomie (geen zelfstandige doelen, foutgevoelig).
Menselijk toezicht vereist voor kwaliteit en ethiek.
Cruciale verschillen en verantwoordelijkheden
.Werkwijze:
Traditionele AI: Reactief (wacht op input).
Autonome AI-agenten: Semi-autonoom (volgen stappenplannen, maar kunnen niet improviseren).
.Taken:
Traditionele AI: Tekst/code genereren.
Autonome AI-agenten: Procesmatige taken (bijv. data verzamelen → analyseren → rapporteren).
.Menselijke sturing:
Traditionele AI: Constant nodig voor elke taak.
Autonome AI-agenten: Alleen bij uitzonderingen (fouten, ethische dilemma’s).
.Risico’s:
Traditionele AI: Hallucinaties (verzonnen antwoorden).
Autonome AI-agenten: Fouten in workflows (bijv. verkeerde data gebruiken).
Ethiek en governance: essentieel
Regels voor autonome agenten:
“Gebruik geen data met auteursrechten — controleer licenties en vermeld bronnen.”
“Vraag toestemming voor gevoelige gegevens.”
“Log acties voor traceerbaarheid.”
Praktische checks:
Automatische controles (bijv. “Is deze afbeelding vrij te gebruiken?”).
Voorbeeld: Een AI-agent markeert twijfelachtige bronnen voor menselijke review.
'Autonome' AI-agenten gaan verder dan traditionele tools zoals ChatGPT of Le Chat. Ze kunnen in opdracht zelfstandig taken uitvoeren, maar hun echte kracht ligt in samenwerking met mensen. Waar traditionele AI wacht op instructies, kunnen 'autonome' agenten processtappen overnemen — als digitale collega’s die je ondersteunen bij repetitieve werkzaamheden, terwijl jij je richt op creativiteit en inhoud.
De uitnodiging: experimenteren in tandem
Het gaat niet om of mens of AI, maar om wat je samen kunt bereiken. Begin met het gezamenlijk uitvoeren van taken om de mogelijkheden en grenzen te ontdekken:
Laat de AI een eerste versie maken (bijv. een samenvatting, een conceptbrief, of een contentplan), en verfijn dit samen.
Test wie wat het beste doet: Welke taken pak je zelf op, en waar kan de AI je ontlasten?
Tast de grenzen af:
Waar excelleert de AI? (bijv. snelheid, consistentie, data-analyse).
Waar is de mens onmisbaar? (bijv. nuance, ethiek, creatieve keuzes).
Leer van elkaar: Geef feedback aan de AI (bijv. “Deze toon past beter bij ons”), en laat je verrassen door wat de AI aan inzichten of suggesties biedt.
Oefen niet in isolatie, maar in samenwerking:
De journalisten van het platform kunnen met AI-agenten interviews analyseren, trends spotten, of eerste versies van artikelen schrijven — om vervolgens met menselijk oordeel de diepgang toe te voegen.
Redacteuren kunnen AI inzetten voor factchecks, stijlcontroles, of distributieplanning, terwijl ze zelf de eindverantwoordelijkheid houden.
Iedereen kan kleine experimenten doen: een taak kiezen, de AI laten assisteren, en evaluen wat werkt.
De sleutel ligt in samen ontdekken:
Welke taken kunnen we overdragen?
Waar hebben we menselijke intuïtie nodig?
Hoe verbeteren we elkaars werk?
Wat we doen met het platform kan je ook doen met andere activiteiten.
Begin vandaag — niet met grote plannen, maar met nieuwsierigheid en openheid. De beste inzichten komen voort uit doen, evalueren en aanpassen.