Wijn en Data

Columns

Wijn en data zijn geen onderwerpen die op het eerste oog iets met elkaar te maken hebben. Wie drinkt er niet weleens gezellig een wijntje? De eerste slok heeft altijd iets speciaals: met welke smaak komt deze ‘hemelse’ drank uit de fles? De wereld van wijnen kenmerkt zich vooral door gevoel, smaak en beleving. Ver verwijderd van ratio, analyses en data. Schijn bedriegt!

Pas geleden las ik een mooi voorbeeld van een professor (genaamd Orley Ashenfelter) die zijn ene hobby – maken van statistische analyses – toepaste op zijn andere passie: wijnen. Drijvende gedachte was dat als je als gefortuneerde wijnliefhebber een goede wijn aanschaft je een soort van investering doet. Graag zou je vooraf willen inschatten wat de verwachte toekomstige waarde (in geld of smaak) zal zijn.

In plaats van ...

Jos Steynebrugh
Ronald,
Lijkt interessant. Dus maar even de formule aan de tand gevoeld.

Wijnkwaliteit =
12.145 (scalair?)
+0.00117x winter regenval (liter / vierkante meter?)
+0.0614 x gemiddelde temperatuur (graden Celcius?)
-0.00386 x regenval (liter / vierkante meter?)

De Wijnkwaliteit zou volgens deze formule worden uitgedrukt in iets als “liter / vierkante meter + graden Celcius”. Lijkt me stug.

Tweede punt is hoe je uit de door jou geciteerde formule een prijseffect kunt berekenen terwijl prijs niet als dimensie voorkomt in de formule.

Derde punt is wat de maximale en minimale waarde van de “kwaliteit” zouden kunnen zijn.
Geen idee wat nou “goed” of “slecht“ zou kunnen zijn. Dus wie of wat wordt hier nu ontmaskerd: de wijn of de bedrijfseconometrist? FF checkuh en een beetje uitleg wellicht?

Groet,
Jos Steynebrugh
Ronald Kneppers
Beste Jos,

Bedankt voor je kritische reactie.

Het uitgangspunt van deze formule is om vooraf een inschatting te maken van de kwaliteit van de wijn ten opzichte van de kwaliteit van de wijnen in vorige jaren. Het gaat hier om een relatieve vergelijking.

De uitkomst van de formule is een zogenaamde 'score': de waarde zelf zegt niet zo veel zonder de waarden te weten van de andere onderzochte wijnen. 'Hoog' en 'Laag' hebben hier geen absolute betekenis.

De fundamentele vragen zijn: Wat is 'kwaliteit' ? Hoe kan 'kwaliteit' in een getal worden uitgedrukt? Hoe kan er een indicator worden gedefinieerd die objectief is?
Ik denk dat de keuze voor 'prijs' als indicator voor de kwaliteit goed te verdedigen is. Naarmate de wijn beter wordt gewaardeerd door de 'markt' zullen zij ook bereid zijn er meer voor te betalen. De mening van de 'markt' is objectiever dan de mening van een selecte groep branchespecialisten

Beperkingen van 'prijs' is dat het niet alleen bepaald wordt door 'kwaliteit' maar ook door 'aanbod' (al dan niet mislukken van de oogst) en import / exportheffingen.

De formule toont de 'drivers' van 'kwaliteit': de parameters die een significante invloed hebben op de score.

Groet

Ronald Kneppers
Ronald Kneppers
Beste Nicolien,

(1) Precies zoals jij aangeeft leren 'wij' (mensen) van positieve en negatieve ervaringen in het verleden. Echter de beperking van het menselijk beoordelingsmechanisme is dat negatieve ervaringen zwaarder wegen dan positieve. Je kan 30 keer goed geholpen worden in een winkel om na 1 slechte ervaring te besluiten er nooit meer heen te gaan Niet voor niets is er het gezegde: reputatie komt te voet en vertrekt per paard

(2) 'Wij' zijn wezens waar emotie een grote impact heeft op ons doen en laten. Neem de aandelenmarkt. Het is zo makkelijk: kopen als de prijs 'laag' staat en 'verkopen' als de prijs 'hoog' staat. Iedereen weet het.

Wat gebeurt in de praktijk? Mensen horen in hun omgeving dat je nu moet instappen want iedereen doet het. Er wordt dus gekocht op het moment dat de prijs 'hoog' staat. Aan de andere kant: wie koopt er als je op het journaal hoort dat het economisch slecht gaat en de aandelenmarkten kelderen?. De ratio zegt 'kopen' maar het gevoel zegt 'verkopen: snel dumpen'

De emotie speelt dus in bovenstaande voorbeelden een negatieve rol in de besluitvorming.

De rol van de experts is dat zij goed weten welke factoren van belang zijn (selectie van de variabelen) terwijl de statistische analyse beter de impact van iedere factor kan bepalen op het eindresultaat (wegingsfactor). Ook een wiskundig model heeft zijn beperkingen en is niet feilloos. De feiten tonen aan dat de modellen systematisch meer succes hebben (of minder falen) dan de experts..


groet,

Ronald Kneppers

Meer over Prestatie indicatoren