Opleiding: De financiële positie van minderjarigen in het recht: 'het kind van de rekening'?

Accreditatie / PE punten

• KNB 4.00 punten, Vakinhoudelijk onderwijs KNB
  
• SKJ 4.00 punten
• Registerplein (op aanvraag)
  
• LES 4.00 punten
• HORUS (in aanvraag)
  
• NBBI (in aanvraag)
  
• KBU punten, NOVEX 4 punten

Hoe stelt u het vermogen van minderjarigen veilig en voert u goed financieel beheer in kwesties van erfrecht en gezag/voogdij?

Het behartigen van de vermogensrechtelijke belangen van minderjarigen behoort tot de gezagstaak van de wettelijk vertegenwoordigers (ouders of voogden) en is niet los te zien van de opvoeding en ontwikkeling van minderjarigen naar zelfstandig aan het maatschappelijk verkeer deelnemende personen.

Meer aandacht nodig
De financiële positie van minderjarigen verdient meer aandacht en zorg van alle professionals die op één of andere manier betrokken zijn bij deze kwetsbare groep. Immers, het gaat om het veiligstellen van hun financiële toekomst! De focus van deze bijeenkomst ligt op hoe we de financiële belangen van een minderjarige in beeld kunnen krijgen en goed beschermen.

Toezicht moet beter
In de praktijk wordt de financiële positie van minderjarigen vaak onvoldoende beschermd, waardoor zij financiële schade kunnen leiden. Welke verbeteringen zijn nodig? Wat kunnen we leren van internationale ontwikkelingen en stelsels in andere landen? Tijdens de themamiddag is er aandacht voor de voorstellen van het vorige kabinet voor aanpassing van Boek 1 (familierecht) en 4 (erfrecht) BW.

Onderwerpen die aan bod komen zijn:

• Het huidige wetgevingsstelsel op het gebied van de financiële positie van het minderjarige kind in het recht, de zwakke plekken en mogelijke verbeteringen
• Nieuwe Handleiding “Financiële positie van de minderjarige” van de Rechtspraak
• Ins en outs van de BEM-rekening
• De bijzonder curator & bescherming van de financiële positie van minderjarigen
• Keuze uit 2 deelsessies:
  • A. De financieel-juridische positie van minderjarigen in gezags- en voogdijkwesties
  • B. De financieel-juridische positie van minderjarigen bij een erfenis.

Valkuilen en aansprakelijkheid
Professionals en wettelijk vertegenwoordigers zijn zich vaak niet of onvoldoende bewust van de valkuilen die zich voordoen als het gaat om het vaststellen, beheren en beschermen van het vermogen van minderjarigen. Bovendien zijn wettelijk vertegenwoordigers zich vaak onvoldoende bewust dat zij aansprakelijk zijn voor fouten. Alertheid en kennis van de regelgeving die de minderjarige beoogt te beschermen is dus geboden.

Doelstelling
Tijdens deze themamiddag bespreken we plenair het huidige stelsel, de zwakke plekken en mogelijke verbeteringen. Daarna kunt u een keuze maken uit één van de twee praktische deelsessies: jeugdbescherming of notariaat. Na afloop kent u de belangrijkste aandachtspunten voor het veilig stellen van vermogen van minderjarigen en goed financieel beheer in kwesties van erfrecht en gezag/voogdij.

Door het bijwonen van deze bijeenkomst weet u te handelen in bijvoorbeeld de onderstaande situaties:
Judith (16 jaar) haar ouders zijn niet getrouwd. De koopwoning waar het gezin woont staat op naam van haar vader. De vader van Judith overlijdt en de moeder van Judith raakt hiervan in zo’n depressie dat ze niet meer voor Judith kan zorgen. Judith wordt (vrijwillig) uit huisgeplaatst. De moeder van Judith blijft in de woning wonen. De vader van Judith had geen testament gemaakt waardoor Judith nu enig erfgenaam is van haar vader. In de nalatenschap zit onder ander andere de woning. Wie gaat de nalatenschap van vader afwikkelen voor Judith?

Mariska (13 jaar) woont bij haar vader. Haar vader heeft alleen het gezag over Mariska. Ze vertelt aan een tante dat ze al jaren seksueel misbruikt wordt door haar vader. Samen met haar tante doet ze aangifte. In de strafzaak tegen de vader wordt er namens Mariska een bedrag aan schadevergoeding gevorderd en ook toegekend door de rechtbank. Wie gaat dat bedrag aan schadevergoeding beheren?

Alexander (14 jaar) woont al jaren niet bij zijn moeder, die ernstige psychiatrische problemen had. Alexander is het enig kind van zijn vader, die is overleden toen hij vier was. Zijn moeder komt te overlijden waardoor het gezag wordt beëindigd en een GI wordt tot voogd benoemd. Wie gaat er na of Alexander recht heeft op een wezenuitkering , wezenpensioen, nabestaandenuitkering?

Organisatie:
E. van Kalveen en A.M. Crouwel, rechters bij de rechtbank Midden-Nederland - Netwerk Notarissen – Studiecentrum Kerckebosch

Programma

dinsdag 19 november 2024

• Beknopt overzicht wetgeving op het gebied van vermogen van minderjarigen
• Rechtspraak minderjarigen en vermogen EHRM en IVRK
• In hoeverre wordt in de praktijk aan de doelstelling van de wetgever voldaan?
• Voorstellen reparatie wetgeving Boek 1 BW (personen- en familierecht) en Boek 4 BW (erfrecht)
• Welk toezichtstelsel zou bij eventuele nieuwe doelstellingen passen en in hoeverre kunnen internationale ontwikkelingen en stelsels in andere landen inspiratie bieden bij het vormgeven van een alternatief toezichtstelsel?
• Bescherming vermogen van de minderjarige als het vermogen van ouders onder bewind staat
• Aanpassing vervaltermijnen voor legitieme portie en som ineens
• Boedelbeschrijving

Naar aanleiding van het WODC rapport van Hans ter Haar c.s. (Toezicht op het bewind van ouders en voogden over het vermogen van minderjarigen, 2017), is binnen de rechtspraak de behoefte ontstaan om meer eenduidigheid te krijgen over de vraag hoe er toezicht gehouden dient te worden. Gezaghebbende ouders en voogden zijn verplicht om de financiën van een minderjarige goed te beheren en de kantonrechter houdt daar toezicht op.
Minderjarigen kunnen vermogen ontvangen uit een erfenis, of uit een letselschade-uitkering. De kantonrechter zal dan moeten controleren of de nalatenschap of de letselschade-uitkering op de juiste manier is berekend en in voorkomende gevallen aanwijzingen moeten geven als de berekening niet juist is geweest. Ook kunnen minderjarigen een schenking ontvangen. Als daar door de schenker voorwaarden zijn verbonden zal de kantonrechter moeten beoordelen of die voorwaarden niet te belastend zijn voor de minderjarige. De kantonrechter kan in dat geval aanwijzingen geven over het aanvullen of schrappen van voorwaarden.
In veel gevallen zal bepaald worden dat het te ontvangen vermogen op een zogenaamde BEM-rekening wordt gestort. Een bankrekening waarvan tot de 18e verjaardag van de minderjarige alleen met toestemming van de kantonrechter geld mag worden opgenomen. De BEM-rekening wordt vaak als voorwaarde gebruikt als een kantonrechter machtiging verleent voor een rechtshandeling waarbij geld vrijkomt. Ouders kunnen dan alleen nog over dit geld beschikken met machtiging kantonrechter. Aan bod komt:
• Wat zijn de belangrijkste regels waar gezaghebbende ouders en voogden zich aan moeten houden bij het financieel beheer?
• Voor welke handelingen is een machtiging van de kantonrechter nodig?
• Ervaring van kantonrechter met machtigingsverzoeken
• Welke voorwaarden kunnen er aan machtiging worden verbonden?
• Hoe gaan kantonrechters om met verzoeken tot opname van een BEM-rekening?
• Wanneer geeft de kantonrechter toestemming om een nalatenschap te mogen verwerpen namens een minderjarige?
• Wat kan een (jonge) meerderjarige doen als er tijdens de minderjarigheid geen goed financieel beheer is gevoerd?

In 2014 is in het WPNR een onderzoek naar de wenselijkheid van de inschakeling van een bijzondere curator bij de afwikkeling van nalatenschappen besproken. De conclusie was duidelijk dat dit gewenst is. Inmiddels is het instituut van de bijzondere curator volop in ontwikkeling en kantonrechters benoemen meer dan eens een bijzondere curator, die dan de belangen van de minderjarige moet behartigen bij een opengevallen maar nog niet verdeelde nalatenschap. In zijn voordracht neemt advocaat en bijzondere curator Ivo Pieters (eveneens bestuurslid van de Stichting Bijzondere Curator Nederland) u mee in de praktijk van dit soort benoemingen. Wat kan een bijzondere curator doen en waar loopt een bijzondere curator tegenaan? Ook hier zal blijken dat de praktijk weerbarstig is.

Er vinden twee deelsessies plaats. Bij uw aanmelding kunt u de sessie van uw keuze vermelden.
De deelsessies worden onderbroken voor 15 minuten pauze.

Sprekers

• mr. Ellen van Kalveen
  Kinderrechter
  Rechtbank Midden-Nederland
• mr. Annet Crouwel
  (Kanton)rechter
  Rechtbank Midden-Nederland
• mr. dr. Hans ter Haar
  Universitair docent Notarieel recht
  Rijksuniversiteit Groningen
• Caroline Wielinga
  Specialist Vermogensbeheer, Afdeling Vermogensdesk
  Jeugdbescherming west | Dordrecht
• Pieter Bakker
  Trainer
  Jeugdbescherming west | Dordrecht
• mr. Ivo Pieters
  Advocaat
  Groenendijk & Kloppenburg Advocaten
• mr. Marco Stout
  Notaris en oud-Bestuurslid Novex
  Signa Notarissen (Netwerk Notarissen)

Bestemd voor

• Advocaten/Bijzonder curatoren
• Advocaten jeugdrecht
• Advocaten letselschade
• Beschermingsbewindvoerders
• Banken
• Executeurs (NOVEX)
• Gemeenten (Participatiewet/bijstand)
• Centrum Jeugd en Gezin
• Notarissen
• Gezinsvoogdij-instellingen (GI)
• Pleegzorginstellingen
• Jeugdbescherming
• Kantonrechters
• Kinderrechters
• Minderjarigenbewind
• Raad voor de Kinderbescherming
• Rechterlijke macht
• Rijksvastgoed
• Openbaar Ministerie
• Schadefonds Geweldsmisdrijven