Veranderen? Als we nu eens beginnen bij de vakmensen!

Cover stories

Onder de paraplu van Buurtzorg werd twee jaar geleden Stichting Familiehulp opgericht, na het failliet van de grote thuiszorgorganisatie TSN. Dat proces heeft volgens ons (DeLimes) het vak verandermanagement een extra dimensie gegeven, die overigens nog lastig precies is te duiden. Als je (a) de juiste randvoorwaarden creëert en (b) voldoende warme ondersteuning biedt, kom je kennelijk een heel eind om een verlieslatende onderneming in één klap winstgevend te maken.

Als het zo simpel is, zo vragen andere organisaties zich inmiddels af, zou dat bij ons ook kunnen? Wij denken van wel. Inmiddels hebben we een paar koplopers, maar dat woord klinkt heldhaftiger dan het is. Iets nieuws gaat nu eenmaal met vallen en opstaan. We zouden ze eerder omschrijven als organisaties die hun nek durven uit...

Willem Mastenbroek
Pro-lid
Beste Jaap

Wat is dat voor verandertraject waardoor in 1 klap een verlieslatende onderneming weer winstgevend wordt. Wat was dat voor aanpak? Daar kunnen we van leren.

Zoals jij schrijft, 'lastig te duiden maar intrigerend voor het vak verandermanagement'.
Intrigerend zijn ook de basisvoorwaarden die je vermeldt .

Ik denk dat een opbouw van de organisatie in de vorm van teams die zicht hebben op resultaat en klant ook enorm kan helpen in zo'n traject.
Wat was jouw ervaring bij deze casus?
Jaap Peters
Auteur
Beste Willem,

Lastig vind ik het om maar zo even de succesfactoren op te sommen. Terecht heb je het, wat mij betreft, over basisvoorwaarden en 'de opbouw van de organisatie'. Daar waar Buurtzorg is gegroeid van 1 team naar inmiddels 900, werd er hier gelijk met een kleine 200 teams gestart. Zoals je bij het uitrollen van een kunstgrasveld eerst een stevig fundament aanlegt, is dat hier ook gebeurd. Het fundament van de hele organisatie moest gelijk kloppen. Dankzij de hulp van (1) Buurtdiensten, (2) de achterkant van Stichting Buurtzorg en (3) de automatisering van Ecare stond de organisatie in één keer stevig en was letterlijk 'doordacht'.
.
Bestaande organisaties kiezen begrijpelijk vaak voor een meer organische aanpak, maar daardoor ontstaan er inconsistenties: veel organisaties beginnen met zelfsturende teams, maar laten dan de rest van de organisatie op 'de oude wijze' hun gang gaan. Dat werkt niet echt lekker.
.
Door te werken met teams aan de voorkant, moet m.i. ook rest van de organisatie (de ondersteunende diensten) meebewegen. Door de introductie van zelfsturing of zelforganisatie verander je immers de besturingsfilosofie van een complete organisatie. Het stuur komt immers meer aan de voorkant van de organisatie te zitten. Zelden merk ik dat men dat voldoende onderkent. Zelfsturende teams is vaak te veel een project op zich. Men 'implementeert' zelfsturing daardoor vaak binnen de bestaande centralistische besturingsfilosofie.
.
Heb ik daarmee je vraag beantwoord?
Willem Mastenbroek
Pro-lid
Beste Jaap

De basisvoorwaarden voor EN grotere autonomie EN goede sturing vind ik bijzonder belangrijk. Als deze 'context' niet klopt dan stranden goede bedoelingen onherroepelijk.

Ik heb het idee dat jouw reactie samen met de basisvoorwaarden die je in het artikel noemt een goed idee geven. Mij rest nog één vraag. Jij noemt de 200 teams en de deugdelijke automatisering van Ecare. Betekent dat ook dat elk teams automatisch geïnformeerd werd over het eigen resultaat? Zicht op de eigen resultaten vind ik een belangrijke stimulans.
Daarmee bedoel ik niet een bureaucratisch systeem van een veelheid aan indicatoren maar een simpel overzicht van punten die het team en de vakmensen zelf eerlijk en belangrijk vinden.
Jaap Peters
Auteur
Beste Willem,

Zeker, aan de ene kant is het 'beyond budgeting' (zonder planning & control cyclus) en zonder management-informatie-systeem. Er zijn immers geen managers bij deze vorm van zelforganisatie/sturing door teams. Aan de andere kant hebben de teams wel een dashboard, net als bij het autorijden, om het hier & nu goed in de gaten te houden. Daarmee kunnen ze letterlijk in het hier & nu zelf sturen op basis van de meest actuele informatie. Volslagen leken doorgronden inderdaad gelijk dit dashboard, zijn razend enthousiast over de transparantie en daardoor kunnen ze hun werk prima zelf beoordelen (self-management): zijn we 'op de goede weg'?

Groet,

Jaap
Willem Mastenbroek
Pro-lid
Beste Jaap

De volgende 2 zinnen in jouw reactie spreken mij aan:
1. "Volslagen leken doorgronden inderdaad gelijk dit dashboard, zijn razend enthousiast over de transparantie en daardoor kunnen ze hun werk prima zelf beoordelen (self-management)".
En over het dashboard:
2. "Daarmee kunnen ze letterlijk in het hier & nu zelf sturen op basis van de meest actuele informatie".

Deze casus is een mooie demonstratie geworden van de basisvoorwaarden voor meer zelforganisatie. Het gaat om toegankelijke en eenvoudige zaken die in tal van organisaties vaak ontbreken. Dan wordt het gepraat over menselijke maat, betrokkenheid, meer verantwoordelijkheid en zelfsturing al gauw leeg geleuter. De remedie ligt voor de hand: stap voor stap deze zaken realiseren en leren van de voorbeelden. 'De wijsheid zit in het doen!' Ik denk dat het Kennisfestival 'Rijnlands Organiseren' daar zeker aan heeft bijgedragen.
Monique van Doorn
Was het een geweldige dag vandaag? Daar ga ik zo maar van uit als ik de vooraankondiging lees. De emancipatie van vakmensen spreekt me zeer aan. Of we dit nu van de vakbonden mogen verwachten ben ik aarzelend over. Ook hier geldt dat anders doen perspectief biedt. De beweging Andere handen heeft een aanzet gegeven de afgelopen vijf jaar. Vakmensen uit de zorg en het sociaal domein zijn verbonden, delen kennis en ontwikkelen netwerkvaardigheid. Ze emanciperen in verbinding. Met hun vakkennis als uitgangspunt.

Meer over Innovatief organiseren